Калык модышышто – историй да йӱла

12 мартыште Советский район Ӱшнӱр школышто «Ӱярня» йоча пайрем шымше гана эртаралтын. Тушко республикысе кандаш школ гыч тунемше-влак ушненыт. Ӱдыр-рвезе-влак ныл таҥасыште: «Ӱярня такмак-влак», «Марий калык модыш», «Ӱярня кува», «Марий йӱла» квест-модыш – чолгалыкыштым ончыктеныт.

Калык модышлан кугу тӱткышым ойыреныт. Тукым гыч тукымыш куснен толшо модыш дене йоча-влак кызытат куанен модыт. Калык модышышто – марий калыкын историйже да йӱлаже. Нуно тӱрлӧ улыт, кажныжын – шке ойыртемже.

Кужэҥер район Коҥганур школын тунемшыже-влак «Маска – чодыра оза» модыш дене модыктеныт. Йоча-влак оҥгышко шогалыт. Вӱдышӧ шотлымо мут почеш маскам ойыра. Маска оҥго покшелан шинчеш. Модшо-влак тудын деке саскам поген мият да тыге ойлат: «Маска – чодыра оза. Маска – чодыра ача. Тыйын модетым погена, тыйын пӧчыжетым ойырена. Сай саскажым налына, начарракшым кодена». Ойлен пытарымеке, Маска пуйто вынем гыч лектеш да саскам погаш толшо-влак кокла гыч иктаж-кӧм руалтен кучаш тырша. Кӧм куча, тудо маска лиеш. Кучен ок керт гын, модшо-влакын йодмыштым шукта.

Морко район Коркатово лицейын тунемшыже-влак «Вачым перен» модыш дене палдареныт. Ӱдыр-рвезе-влак оҥгышто шогат. Вӱдышӧ, почеламутым ойлен, оҥго йыр коштеш:

«Икыт, кокыт, кумыт, нылыт,

Ынде шотлен ом мошто.

Шотледа гын, шотлыза,

Кучеда гын, кучыза».

Иктаж йоча деке миен, вачыж гыч пера. Коктын кок могырыш куржыт. Кӧ йочан верышкыже ондакрак толеш, тудо сеҥа. Вер деч посна кодшо вӱдышӧ лиеш.

У Торъял район Кузнеч школын ӱдыр-рвезыже-влак «Вӱд йогын» модыш дене модыктеныт. Кок еҥ, кидым кӱшкӧ нӧлталын кучен, капкам ышта. Молышт мужыр дене шогалыт. Кидым ваш кучен, капка йымач, «Вӱдшӧ йога, йога, йога. Серже кӧлан кодеш гын?» манын, поче-поче лектыт. Ойлен пытарымеке, «Мылам» манын шуктышо мужыр капка орол лиеш.

Морко район Унчо школын тунемшыже-влак шӱшкан ече дене таҥасымашым эртареныт. Ечын оҥгыжым шӱштӧ гыч ыштыме. Ик ечыште – ныл оҥго. Мужыр ече ӱмбаке иканаште ныл еҥ шогалеш. Модшо-влак кок командылан шелалтыт да ончыко чымат. Эн ончыч савырнен толшо сеҥышыш лектеш.

– Писын мунчалташ манын, йолым иксемын налман. Модшо-влаклан эн ончыч кудо йол дене тошкалме шотышто кутырен келшыман, – умылтарыш марий йылмым да литературым туныктышо Р.Н.Петрова.

Чумыр таҥасымашым иктешлымеке, сеҥышыш лектыныт: Советский район Ӱшнӱр школ – 1-ше вер. Волжский район Пӧтъял школ – 2-шо вер. Морко район Унчо школ – 3-шо вер.