Надежда Ялкайн «Йомак семын»

Изи Натуш аваж дене ялыште кана. Тудо куваважлан эреак полша: пакчаште шӱкшудымат сомыла, вӱдымат шаваш полша, сурткайыкымат онча, пєртымат йытырая. Кечыгут йол ӱмбалне шогылтын, Натуш, ноен, кастене мален колта.

Пеш эр, кече лекме деч ондакак, йылдырий агытан изи чукайым помыжалтара: «Ку-ка-ре-ку! Нату-уш! От кынел гын, шикшан мончаш петырен кырем!»

Ӱдырын окнашкыже ныжыл кече пурен. Тӱжем сескем дене Натушын шӱргыжым ниялта да чыгылта. Тудо пурт веле кынел шинчеш, почмо окна гыч вуйым луктын, шырчыкиге гай йырым-йыр онча. Чевер агытан поче-поче муралта: ку-ка-ре-ку! Ку-ка-ре-ку! Ку-ка-ре-ку!.. Комбыжат когокла, лудат «мутлана», чыват ке-кекла: ке-ке-ке-ке! А иган чыве тыгыде тукымжым шке декыже тыге ӱжеш: кут-кут-кут. Толза вашке, пырчым пукшем, кут-кут-кут! Саре, шеме, чувар, ош иге-влак авашт деке та‰асен куржыт: чик-чик-чик…

Натуш вашке гына чия, кинде ден шєрым кочкеш да кудывечыш лектеш, изи чывиге-влаклан шӱрашым пышта. Тыртышнер сєсналан паре‰ге лапашым намиен кода. Полдышнерет изи шинчаж дене Натам чоян ончале, вара чопкен кочкаш пиже.

– Коч, коч! Адак кондем. Вара эҥер дек колтем, – туп тура ниялтен вӱчкалта.

Кенета ала-кушеч Олач кудал лекте.

– Ам-ам-ам! Мылам-мылам… – тудат йодеш.

– Тыят кочнет? Кызытак конден пуэм, – Натуш пийын вуйжым ниялта, кугу пулашка дене кочкаш луктеш. Олачын пєрт воктенже шында.

Ик эрдене Натушын аваже мєҥгыжє, олашке, кайыш. Натуш ден куваваже коктын веле кодыч.

– Кє ынде яндар памаш вӱдым конда? – ойган йӱкым лукто кувавай.

– Мый, – тӧршталтыш Натуш.

– Тый изи ведра дене конден кертат, но окалчаште осал тага кудалыштеш, тудо ӧргаш пеш йӧрата. Тый пыртак вучалте, мый изиш каналтем. Вара коктын каена.

Кувавай пӧртӧнчыл койкеш возо, нералтен колтыш.

Наташа куваважым ончале, одеял дене леведе. Пий деке лишемат, шып пелештыш:

– Вӱдлан каем.

Пий ӧрмалген ончале, йӱкым ыш пу.

Йошкар пеледышан канде кок ведрам вӱдвараш сакен, Натуш Олачлан тӱен каласыш:

– Тый пӧртым ороло, а мый вӱдым кондем. Ужат, кувавай ноен, тудо шоҥго, вӱдым нумалын огеш керт.

Вара ӱдыр аҥысыр урем дене окалчашке лекте, памаш велыш мурен-мурен ошкыльо.

™дыр йолгорно дене йыргыктыше памаш гай весела мурым йоҥгалтарен кая. Памаш – нӧлпӧ пушеҥге коклаште. Ала Натуш мура, ала памаш тыге шыргыкта – нигузе умылаш ок лий.

Ведраш вӱдым тичак кошталят, мӧҥгеш тарваныш. Эҥер серыште вольыкым ужо. «Ала ӧргедылше тага тушто?» – шоналтыш.

Ошкылеш тыге Натуш. Кенета ала-кушеч кудыр вуян тага кудал лекте. Кок тӱкым шогалтен, Натуш деке кудал толеш.

Мом ыштыман? Кушко пурыман?

Тиде жапыште нуж кокла гыч Тыртышнер кроклен лекте, тунамак ӧргалаш тӧчышӧ тага деке аник-муник веле койо. Олач кудал тольо, тага ваштареш шогале. Агытан савар ӱмбалне кычкыра: «Тыгай тушманым кондыза мый декем! Шикшан мончаш петырен кырем!»

Йӧршын йомак гаяк лекте.

Тыгай вийым шижын, тага лӱдын кудале.