Йӱдвел тул (полярный сияний) нерген колында, очыни. Тудын могай улмыжым огыда пале гынат, ты пӱртӱс кончышан мотор да ӧрыктарыше фотографийлам ужында, шонем. Тиде пӱртӱс феноменым шанче могырым сайынрак умылаш манын, 6-шо номеран Морко школышто физикым туныктышо Н.А.Ивановалан икмыняр йодышым пуышым.
– Наталья Анатольевна, кузе да могай йӧн дене тиде волгалтмаш палдырна?
– Йӱдвел тулын кузе лиймыжым умылаш манын, ме кок могырым ончышаш улына. Ик вел гыч –Кечым. Вес могыр гыч – Мландым. Кече шке ӱмбачше заряженный частицан кугу орам южгунам луктын шуа. Тидым тыгак кече мардеж маныт. Космосышто ты явлений пеш шучко улеш, но Мланде мемнам тудын деч арала. Планетын магнитный польыжо кече мардежым шке тӱржӧ дене савырал колта. Но южо частице-влак садак Мландыш миен шуыт. Тиде магнитный польын чоҥалтмыж дене кылдалтын, вет тудын тӱҥалтышыже да мучашыже Мландынан йӱдвелыштыже да кечывалвелыштыже улыт. Толшо частице-влак нимогай осалым огыт кондо, лач магнитный польым изишак тарватат. Лач тыге йӱдвел тул шочеш.
– Тугеже йӱдвел тулым Мландын кок полюсыштыжат ужаш лиеш?
– Чын, йӱдвел могырышто йӱдвел, а кечывалвелыште кечывалвел тулым эскераш лиеш. Такшым нуным полярный тул манын лӱмдыман.
– Идалыкын могай пагытыштыже тиде тулым эн сай эскераш?
– Тул кеч-могай пагытыштат койын кертеш. Но пычкемыш жапыште кава волгалтме сайынрак коеш, сандене шыже гыч шошо марте йӱдвел тулым ужаш лиеш.
– А мемнан кундемыште тиде тулым шекланаш лиеш мо?
– Эскераш лиеш, но тичмаш сӱретым ужаш неле. Сандене лучо касвелышкыла миен ончыман. Каласыман, кече мардеж магнитный польышко сайракынак логалеш гын, мемнан кундем мартеат йӱдвел тулын рӱдыжӧ толын кертеш. Но тиде пеш шагал годым лиеш.
– Йӱдвел тулым сайын ужаш манын, мом ыштыман?
– Ондак тергыман, йӱдвел тулжо лиеш мо? Интернетыште тидлан пӧлеклалтше шуко сайт уло. Тушто Кечынам шекланат, ончымышт почеш прогнозым ыштат. Шинча дене тулын чыла тӱсшым ужаш неле, сандене камер ден штативым ямдылыза. Шкеже шокшыракын чийыза да йӱдвел могырым эскерыза.
