Кайыкат шочмо верыш пӧртылеш

Уремыште игече юалге. Ятыр янлык телылан малаш возеш гын, кайык-влак шокшо элыш чоҥештат. Амалже раш: телым кочкышым муаш неле. Палаш оҥай: кужу корныш чыланат тарванат мо? Тиде да моло нерген «Кугу Какшан» заповедникын кугурак шанче пашаеҥже Г.А.Богданов дене мутланышна.

– Мемнан кундемыште илыше кандашле процент кайык шокшо верлаш чоҥештен кая. Изи Какшан ден Элнет эҥерлаште вӱд огеш кылме, садлан кайыклудо-влак телылан мемнан дене кодыт. Кодшо телым пызлыгичке шуко улмылан кӧра лого-влак чоҥештен каен огытыл. Пытартыш жапыште телым олаште шемгоракым ужаш лиеш. Киса,  пӧрткайык,  южо вараш,  шем курныж,  купшӱльӧ, шогертен, шиште да молат телылан кодыт. Нуно ял воктенысе чодырашке,  посёлкысо я оласе парклашке куснат, – ойла Геннадий Алексеевич.

Кайык-влакым орнитолог-шамыч шымлат. Телым кушто эртарымыштым, могай корно дене кайымыштым эскерат. Нуно шулдыран йолташ-влакым вапш дене кучат, йолышкышт номеран шергашым пижыктат. Кугурак кайык-шамычлан шӱйышкышт але шулдырышкышт сакат. Тыгай шергашым бинокль дене ончат. Пытартыш жапыште передатчикым пижыкташ тӱҥалыныт.

– 2009 ий 17 ноябрьыште Медведево район Старожильск посёлкышто шергашан купшӱльым ужынам. Тудлан Чуваш Республикысе  Большое Лебединое  ер воктене номерым пижыктеныт. Купшӱльӧ мемнан дек коло вич километрым чоҥештен толын. Тыште тудлан кочкаш ситыше тумлеге улмаш, – ойла шымлызе.

Шошым кайык-влак шочмо-кушмо верышкышт мӧҥгеш пӧртылыт. Икте пыжашым опта, весе ямдыш толеш. Игым пӱктен луктыт, пукшат, куштат, чоҥештылаш, кочкышым кычалаш туныктат. Кайыкын илышыже тыгай.

«Кугу Какшан» заповедникын шанчыеҥже-влак Кугу Какшан эҥер серыште кажне шошым кайыкым шотлат. Тений 38 тӱрлӧ 679 шулдыран йолташым вашлийыныт. Ятырыштым Йошкар книгаш пуртымо. Икымше турня-влакым Юрино район Марьино ял воктене 19 мартыште ужмо. Икымше турня тӱшка 21 сентябрьыште шокшо элыш чоҥештен каен. Тидым Морко район Карман курык кумдыкышто шекланыме.