Коваште эн кугу органлан шотлалтеш. Тудо организмыште вӱдым, шокшым арала, пӱжвӱд дене уто шинчалым, кислородым «нелын», углекислый газым луктеш да моло ятыр сомылым шукта. Коваштым арун от кучо гын, тӱрлӧ чер дене черланаш лиеш. Тидын да моло нерген Звенигово район Красногорский посёлкысо эмлымверын тӱҥ врачше, дерматовенеролог Н.Л.Янгелова дене мутланышна.
– Нина Леонидовна, йочан коваштыже таза лийже манын, тудым кузе эскерыман?
– Коваште кажне ийготышто ойыртемалтеш. Изи йочан коваштыже шижше. Чӱчкыдын пӱжалтмыжлан кӧра шӱйыштӧ, эрдыште коваште чер вияҥын кертеш. Садлан ача-ава-влаклан вургемым чиктыме годым игечым шотыш налман. Коваште шижше але утларак коям лукшо гын, икгай шовын ден шампунь огыт келше. Тыгай годым эмлаш кучылтмо шампунь дене пайдаланыман.
– Ӱдыр-рвезе-влак могай чер дене утларак черланат?
– Йоча-шамычым шукыж годым аллергий тургыжландара. Тиде кочкышлан, пураклан, пийын але пырысын пуныштлан, мушмо порошоклан кӧра лийын кертеш. Тӱрлӧ бактерий пиодермий черлан шарлашыже полша. Пырыс деч поҥго чер – микоз (калыкыште лишай маныт) – пижын кертеш. Кугурак ийготан йоча-влакын чуриешышт чӱнча лектеш.
– Чӱнчам темдаш, чывыштылаш лиеш?
– Чӱнча гормон вашталтмылан кӧра лектеш. Вес семынже угри маналтеш. Тидлан шуко шерым, чипсым, кириешким кочмаш, газан шере йӱышым йӱмаш амалым ыштен кертыт. Чӱнчам темдаш ок лий. Тиде черлан утларак шарлашыже полша. Тудым пытараш мазьым йыгыман, тӱрлӧ витаминым йӱман. Чурийым сайын эрыкташ мондыман огыл.
– Ача-ава-влак икшывыштын шочмо палышт верч тургыжланат. Врач дек каяш амал кунам уло?
– Шочмо пале-влак тӱрлӧ лийыт. Иктышт шочынак улыт, весышт шочмеке лектыт. Кажныжым тӱткын эскерыман, дерматолог дек идалыклан ик гана коштман. Шочмо палым кече йымалне когарташ, мочалке дене утыжден пеҥгыдын йыгаш, удыраш, пургедаш ок лий. Писын кушкеш, тӱсшым вашталта але лӱгышташ тӱҥалеш гын, врач дек кайыман.
– Кидым мушде коштат гын, удыртыш чер дене черланет, маныт?
– Удыртыш лавыралан кӧра огыл, черым лукшо копшаҥге верч тӱҥалеш. Тудо лавыран кидан деч огыл, тыгай чер дене дене черле улшо еҥ деч пижеш. Садлан тӱрлӧ арверым кучылтмо деч вара кидым эре мушман.
– Шокшо игече шогымылан кӧра коваштылан поснак кугу тӱткышым ойырыман, очыни.
– Кеҥежым шкем аралыман. Кечывал кундемыште вияш кечыйол йымалне коштман огыл. Кече дерматит лийын кертеш. Кугурак лӱдыкшат уло – онкологий чер. Тыгай ынже лий манын, коваштыш келшыше кремым йыгыман.
– Йоча-влак йӱштылаш йӧратат. Вӱдыштат черым муаш лиеш.
– Чынак, шокшо кеҥежым ӱдыр-рвезе-влак церкариоз дене черланен кертыт. Церкарий шукш титаканлан шотлалтеш. Тудо шогышо вӱдыштӧ утларак вашлиялтеш. Садлан лудо ден комбо-влакын ийын коштмо ерыште але пӱяште йӱштылман огыл. Вӱдыш пурымо деч ончыч келшыше мазьым йыгыман. Йоча-влак, кеҥеж каникулдам пайдалын эртарыза, капкылдам шуарыза. Тӱҥжӧ – таза лийза.
Коваште воштончыш гай
