Ӱдыр-рвезе-влак, тыгай йомакым колында? Икана Лудо палыдыме муным муын. Тидым моло кайык-влак шекланен шуктеныт. Нуно муным шкаланышт налаш да пӱктен лукташ шонен пыштеныт. Лудо ойлен: «Мый пӱктен луктамат, тудым ияш туныктем». «Мый муным ырыкташ кумылаҥ- дем», – пелештен Чыве. Чарлаҥге колым кучаш туныктынеже улмаш, тумна – келгын шонкалаш. Кайык-влак эсогыл «чыве сарым» тарватеныт. Азап! Муно гыч кайыкиге огыл, крокодил лектын. Чыланат ӧрыныт. Шоҥго Лудо тудым кучен, шулдыр йымакше пыштен да ойлен: «Изи падыраш йӧршын мемнан тукым гыч огыл, но тыгай мотор. Мемнан коклаште крокодил уке. Тудым аваже семын ончен куштен огына керт. Ала тудын ача-аважым тӱшкан алмаштен кертына?» Лудо дене чылан кӧненыт.
Передаче кумылаҥден
Тиде йомак могай иктешлымашым ышташ тарата? Чын, икшыве йот лийын ок керт. Лач тыгаяк шонымашан улыт Кужэҥер район Одывлак ял гыч вате-марий Людмила Николаевна ден Анатолий Северьянович Соколовмыт. Шкеныштын Ольга ӱдырышт ден Станислав эргышт кугу улыт, йол ӱмбаке шогалыныт. Тӱрлӧ передачым ончымеке, ача-ава йочам ашнаш налаш кумылаҥыныт.
– Чоным чаманымаш кумыл авалтен. Ала иктаж-могай икшывылан пиалым, шӱм шокшынам пӧлеклен кертына, волгыдо илыш корнышко луктына манын шоналтенна, – ойла Людмила Николаевна.
Тунам Соколовмыт Кужэҥер посёлкышто иленыт. Пачерын кумдыкшо изирак улмылан кӧра икшывым пуэн огытыл. Вате-марийын кумылышт волен огыл. Шонымашке шуаш манын, Одывлак ялыште пӧртым чоҥеныт. Тыге 2013 ийыште куд ияш Надя ден ныл ияш Ярослав Казаковмытым мӧҥгӧ конденыт. Изи ӱдыр, Людмила Николаевнам икымше гана ужмеке, «Кресавамла койыда» манын ойлен, садлан шольыж дене у ешышке каяш иканаште келшеныт.
Икте сӱретла, весе шымла
Кызыт Надя Коҥганур школын 9-ше классыштыже тунемеш, Ярослав – 7-шыште. ™дыр сӱретлаш кумылан. Школышто пырдыжгазетым тудлан сӧрастараш ӱшанат. Надялан айдемым «возаш» утларак келша. Мастарлыкшым тӱрлӧ конкурсышто ончыкта. Чолга ӱдыр тунеммаштат ончылно. Дневникыштыже «нылытан» ден «визытан» отметке-влак веле улыт. Руш литератур, технологий предметла дене уш-акылжым районысо олимпиадыште терга.
Ярославлан сурткайыкым, шукш-копшаҥгым шымлаш келша. Поснак кеҥежым уремыште ятыр жапым эртара: чывын, лывын да молын илышыштым эскера. Садлан биологий урокышко кажне гана уло кумылын вашка. Акаже семынак олимпиадыште тӱрлӧ предмет дене шинчымашыжым терга. Школышто да районышто эртаралтше конкурслаштат чолгалыкшым ончыкта.
– Мӧҥгыштӧ шинчен, йоча-влакын тӱняумылымашышт, тӱняужмашышт огеш кумдаҥ. Садлан ме тӱрлӧ вере лектын коштына. Пытартыш жапыште Советский район Шабаши селасе памашышке, Кужэҥер район Визым ялысе «Марий Швейцарий» каныме базышке, Санкт-Петербургышко миенна. Йоча-влакым ашнаш налше еш-шамыч дене кылым кучена, мероприятийлашке ушнена. Ӱдыр-рвезе-влак тӱрлӧ конкурсышто мастарлыкыштым ончыктат, икте-весышт дене палыме лийыт, – ойлат ача-ава.
