Яллаште пошкудо-влак кокласе вашполыш кугу верым налеш. «Илет але колаш возат – пеленет эре пошкудет лийже», – калыкмут тыге кӱшта. Тылеч посна ожно яллаште жапын-жапын тӱшка полышым ыштеныт. Тиде вӱма маналтеш. Южо кундемыште «мӱма» шомакат уло.
Ожно кызытсе семын технике, механизм лийын огытыл. Чыла пашам кидвий дене ыштеныт, садлан тӱшка полыш моткоч аклалтын. Кугу сомыл лекмеке, родым, пошкудым ӱжыныт. Шукыж годым чодырам руымо, шурным ӱдаш кумдыкым ямдылыме, вӱта гыч нурышко терысым лукмо, шурно кылтам шийме, пырням шупшыктымо, пурам нӧлтымӧ, пӧртым чоҥымо годым полыш кӱлын. Тыгодым нимогай пашалан кызытсе семын оксам тӱлен огытыл, лач тутло сий дене сийленыт. Кызыт полшем гын, вес гана мый декемат толыт манын шоненыт. Тореш лият гын, ялысе йӱлам пудыртымашлан шотлалтын. Суртышт йӱлышӧ, тулыкеш кодшо еш-влаклан полшыдымо еҥым ятленыт (вурсеныт).
Ӱдырамаш-шамыч коклаштат вӱма чӱчкыдын вашлиялтын. Нуно мушым тӱшкан шуреныт, кынем туленыт, шӱртым шӱдыреныт, куэныт, шорыкым тӱредыныт, межым эрыктеныт. Ятыр сомылжым пырля погынен шинчыме годым, шыжым, Покро деч вара, шуктеныт. Тыгодым йомакым каласкаленыт, муреныт. Озавате когыльым, перемечым кӱэштын, чыве шӱрым шолтен ямдылен. Ик суртышто пашам мучашлен, вес вере кусненыт. Южо пашашке икшыве-влакым ушеныт.
Вынерым ошемдыме да пушкыдемдыме пашалан кугу тӱткыш ойыралтын. Тудым Семык пайрем марте ошемден шуктыман улмаш. Шурно пеледалтме годым уто йӱк-йӱаным лукман огыл. Тыге шурно лектыш уда лиеш, шоненыт. Шке ямдылыме вынерым юзо виянлан шотленыт, локтыш да шинчавочмо деч арала манын ӱшаненыт. Кугу кумалтышым эртарыме годым эсогыл ото йыр вынерым шупшыныт. Карт кугызалан ялысе чыла ӱдырамаш полшымо дене ямдылыме тувырым чиктеныт. Тыгак сӱаным эртарыме, айдемым вес тӱняшке ужатыме годым родо, пошкудо полыш кӱлын.
Икманаш, тӱшка пашаште – кугу вий. Лач пошкудо, родо дене пырля погынен, кугу сомылым ворандарен колташ лийын. Ты йӱла, моштымаш тукым гыч тукымыш куснен. Самырык тукымлан палдарен кодена гын, кугезынан йӱлаже курымла дене илаш тӱҥалеш.
Кызыт яллаште икте-весылан полышкалат мо? Тӱшка вий дене могай сомылым шуктат?
А.П.АХМАДЕЕВА (Башкортостан, Бирск, Изи Соказа):
– Ялыштына родо-влак веле огыл, пошкудо-шамычат полшаш кумылан улыт. Шудым пырля ямдылена, пареҥгым шындена да кӱнчен луктына, шыжым комбым шӱшкылына, пунжым пырля кӱрына (снимкыште). Пӧртым чоҥымо, пум ямдылыме, тавым кӱнчымӧ годым тӱшка вий деч посна ок лий. Ялым, суртым тӱзатымашкат чылан ушнат. Йочасадын леведышыжым, пӧртӧнчылжым, школым, фельдшер-акушер пунктым олмыктымо годымат ӧрдыжеш огыт код. Мемнан кундемыште вӱма аралалт кодмо дене кугешнен кертына.
Э.В.МАКСИМОВА (Морко, Шордӱр):
– Чаманен каласаш логалеш, илыш моткоч писын вашталтеш. Ожно кеч-могай пашашке рӱж ушненыт. Кызыт пошкудо-влак дене пырля ыштыме сомылым шагал годым ужаш лиеш. Утларакше шке еш, родо-тукым дене веле пашам ыштат. Тиде 1990 ийлаште колхоз пыташ тӱҥалме деч вара шижалтын. Ий гыч ийыш вӱма нерген мондалтеш. Тӱшка вийым техникыжат алмаштен да сеҥен, очыни.
