Лудын пытаремат, йыҥгыртем

– Ой, эргым, телефонет деч кораҥ, – авам кухньышто шогылтшыжла пелешткала. – Лучо книгам кучо, луд. Илышлан книга туныкта, а телефон огыл.

Авамын кожгатыше йӱкшым коламат, шукерте огыл налме у телефонем тетрадь коклаш шылтен пыштем. Ӱстембаке книга-влакым шаркален оптен, но йышт адак телефонем луктам. «Эше, – шонем, – тунемме чырык тӱҥалын веле, шуам тунемаш». Телефонемже моткоч «крутой» да шергакан. Налынамжат шкеак. Оксажат шкемынак. Кеҥеж мучко, тамле омым коден, эр кынелын, Шабдар Осыпын Коришыже семын кӱтӱм кӱтенам. Садлан телефонем деч кораҥме ок шу. Паледа, тудын деч мом йодат – вигак тыланет кычал муэш. Молан книгаже кӱлеш, раз чыла Интернетыште уло? А мыняр йолташ тушто! Мыняр модыш!

– Адакат телефон дене модат?! – авай кидем гыч телефоным кроп поген нале. – Теве мыняр книга шога, кеч кучен ончо. Изиэт годым пеш лудаш тєчет ыльыс. Ме школышто тунемме годым книгам ӱчаш-ӱчаш лудын улына.

Авамлан сырен, диванышке шуйнен возым. Ушышкем ала-кушеч почеламут корно-влак толын пурышт. Шижде, йӱкын вудыматаш тӱҥальым:

О! Книга! Чылажымат тый кертат гын, мыланем ик мыскара образым чоҥаш полшо! Вашке школыштына Воштылтыш кечылан конкурс лиеш. Туныктышо Ольошлан тиде номерым ямдылаш пуэн. Марла уло класс ончылно каласыш: «Ольош ден Ондре мыскара сценкым ямдылат».

Ала-могай вий полшымо дене вашкен гына тӧрштен кынельым, ӱлыл шкаф гыч коробкам шӱдырен луктым, почым. А туштыжо – тӱрлӧ книга-влак. Кӱжгӧ, вичкыж, канде, сур коман…  Шӱлыкын веле койыт. Икана шочмо кечемлан тыгай «шинчымаш шондыкым» кресавам пӧлеклен ыле. Тек «шондык» кӧргысӧ наста-влак тыйын поро йолташет лийыт манын тыланыме шомакше тачат пылышыштем йоҥга.

Юзо йомакысе семын коробка гыч ик книга ончыкем лектын возо, пуйто «мыйым луд, шольым» каласыш. Никон Игнатьевын «Савик» сатирический романже. Такшым мый шылтален-мыскылыме сынан сылнымутым йӧратем. Телефоным кучен шинчылтме годымат ютубышто чӱчкыдынракше сатире сынан мыскарам ончем.

– Эргым, ынде малаш возашат жап шуын. Урокетым эшеат ыштен пытарен отыл мо? – аваем, сомылжо деч ярсен, воктекем лишеме.

– Авай, чыте изишак, чечас, шым странице веле кодын, – пелештышым.

Изиш лиймеке, книгамын комжо кидемлан перныш. Пытарышым. Мучаш марте ик шӱлыш дене лудым.

… А таче теве школысо актовый залын сценыштыже модам: ик йолешем портышкемым чиенам, весеш йыдалым пидынам, орадыла койын шогылтам, йозакым погышо старшинам (тудын рольжым Ольош йолташем модеш) пеш вучем. Ончышо-влак воштылыт, совым кырат. Луымшо классыште тунемше-влакын кычкырымышт пылышемлан солна:

– Тидыже Савик! Никон Игнатьевын Савикше! Койышланенжат тудо мошта. Чылт артист!

Тыге кресавамын пєлеклыме марий писатель-классик Никон Васильевич Игнатьевын «Савик» лӱман книгаже, мыйым телефон деч кораҥден, уэш книга дене таҥлыш. Савикат ожно «мӧҥгыштыжӧ яра жап годым ала-могай книгам шолып» лудын. Тудо ушан да мыскараче герой. Книга деч посна ушан лияш ок лий. Авамын шылталыме, но тыгодымак мунло сугынь мутшо тунемме йолгорныштем моткоч жапыште да чын каласыме лийыныт. Туныктышемланат тау. Сергей Чавайнын «Книга» почеламутшат юзо кумылым пӧлеклыш. Индешымше классыште тунеммем годым книга угыч мыйын йолташыш савырнен.

– Эргым, телефонышкет ала-кӧ йыҥгырта. Нал, вашеште, – авай вес пєлем гыч йӱкым пуа.

– Авай, мый книгагудо гыч у книгам конденам. Лудын пытаремат, йыҥгыртем.

Андрей МАКСИМОВ.

Шернур, Марисола.