Модышын кепшылышкыже ит логал

Телефон, планшет, компьютер дене тачысе кечын нигӧм от ӧрыктаре. Интернет гоч тунемаш, йолташым муаш, конкурслаш ушнаш лиеш. Пайдам кондышо уверлам кычалаш куштылго. Могай гына оҥай модыш уке!? Пытартыш жапыште Интернетысе модышын черыш савырнымыж нерген чӱчкыдын колалтеш. Молан йоча-влак уремыште модмо олмеш телефон але компьютер ончылно шинчат? Компьютерын кулышкыжо савырнаш огыл манын, мом ыштыман? Нине йодыш-влаклан Психологий да педагогике, медицине да социальный полышым пуышо «Детство» рӱдерын педагог-психологшо И.А.ВЕРШИНИНА вашмутым пуа:

– Йоча да подростко-влакын телефон але компьютер ончылно кужу жап шинчымышт нерген йодыш чынжымак тургыжландарыше. Но кажне йоча компьютер ончылно кечыгут шинча ма-наш ок лий. Йочан арнялан кече режимже лийшаш. Тыге тудо жапым чын да пайдалын кучылташ тунемеш. Ты режимыш компьютер дене модаш ойырымо жапат пурталтшаш. Чын ойырымо модыш вияҥаш полша, шонаш тарата. Тиде сай могыр. Южо ача-ава икшывыштлан телефоным шке кучыктат да кок-кум шагатлан тудын нерген мондат. Тиде йоҥылыш ошкыл. Молан йоча йолташ олмеш Интернетысе модышым ойыра? Илышыште мом ыштен огеш керт, тудым Интернет полшымо дене шукта. Модышышто тудо оза. Шкенжым талылан, виянлан шотла. Чыла тиде модшылан келша. Йоча, шижын шуктыде, виртуал илыш дене илаш тӱҥалеш. Чаманен каласыман, шуко ача-ава йочан компьютер але телефон деч кораҥын кертдымыжым шекланен огеш шукто. Икшыве, эрден кынелын, вигак телефоным руалта, ача-аван ойлымыжлан тореш руа, школ гыч толмеке, иканаште модаш шинчеш да кок-кум шагат дене ок тарване гын, психолог деч полышым йодаш ида лӱд.

Компьютерын кулышкыжо савырнаш огыл манын, икмыняр ой-каҥаш.

  • Ача-ава-влак, йочалан пример лийза.
  • Йочан шонымашыжым шотыш налын, икойыш пырля шуаш тыршыза.
  • Интернетысе модыш деч йӧршын кораҥдаш ида тырше. Могай модыш але кӧ дене модмо нерген кутырыза.
  • Спорт секцийыш але кружокыш колтыза.
  • Сай отметкым налмылан телефон але компьютер ончылно шинчен кертат манын нигунам ида ойло.
  • Жапым кертме семын пырля эртарыза.

М.С.ВИНОГОРОВА, туныктышо (Звенигово район):

– Кызыт телефон – йочан ик эн кугу азапше. Кеч-кушто лийже: урокышто, переменыште, кочмыверыште – кид гыч телефоным ок кораҥде. Школышто туныктышо эрыкым пуа гын, урокыштат лач телефонышто гына шинча ыле, очыни. Тӱҥ шотышто, тунемше-влак тӱрлӧ соцкылыште шинчат, виртуал модыш дене модыт. Йоча-влакын Интернет тӱняште илымышт лӱдыкта. Тыге ынже лий манын, ме кертме семын полшышаш улына.

Э.В.ГРИГОРЬЕВА (Морко посёлко):

– Ӱдырем телефоным кидше гыч кудалтен огыл, модыш дене кылдалтше тӱрлӧ видеом ончен. Мутым колыштдымо лийын. Акаже пеш сай йӧным муын. Олаште ила гынат, лӱмын келыштарыме приложений гоч Интернетыш пураш чаракым ышта. Мӧҥгысӧ пашам ыштен пытарымеке, икмыняр жаплан чӱкта. Кызыт ӱдырем тидлан тунемын, сандене нимогай вурседылмаш уке.

Артём ИВАНОВ (Йошкар-Ола):

– Мыйын телефонем уло. Шонаш таратыше икмыняр модышым тушан вераҥденам. Яра жапем лиеш гын, телефоным кидышкем налам, но школышто ом кучылт. Уремыште йолташ-влак дене модаш утларак келша. Спорт секцийыш коштам. Туштат ятыр йолташем уло.

Йоча компьютер ончылно мыняр жап шинчышаш?

5-6 ияш-влак – 60 минут.

7-9 ияш-влак – 90 минут.

10-12 ияш-влак – 120 минут.

13-14 ияш-влак – 150 минут.

15-16 ияш-влак – 180 минут.

Тидын годым 20 минут еда шинчам кандарыман.