Марий Эл Российыште ик эн ару регионлан шотлалтеш. Ӧрыктарыше пӱртӱс да яндар юж капкыллан моткоч пайдале улыт. Йоча-влак, кеҥеж каныш жапыште шочмо кундемын сӧрал вершӧрлажым ончал савырнаш вашкыза. Марий Эл Республикысе самырык-влак политике, спорт да туризм министерствын консультантше Марина Валерьевна СОКОЛОВА кушко каяш лийме нерген палдара:
– Марий кундемыште верланыше Йошкар-Ола, Козьмодемьянск, Звенигово олала поян архитектур ден памятник-влак дене кугешнат. Мутлан, Козьмодемьянскыште XIX-XX курымласе 60 утла историй да тÿвыра памятник верланен. Кава йымалсе этнографий тоштер шуко еҥым ӧрыктара. Провой кундем, Волжский район «Марий Чодра» кугыжаныш национальный парк дене кугешнат. «Емельян Пугачевын кышаже почеш» турист корно йоча-влаклан пеш келша. Звенигово районысо Ошытъялыште «Юшут» каныме базе тӱрлӧ программылан поян. Тушто еш дене канаш пеш йӧнан. Йошкар-Олаште верланыше кажне тоштер йочалан, кугыеҥлан келшыше программым темла. У вашталтыш нерген каласен кодем: рӱдола мучко экскурсийым эртыме годым М.Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театрыште «Наследие» этнофольклор композицийым ончаш лиеш. Тений рӱдолаште Шоколад тоштер почылтын. Икшыве-влак шоколадым шке гыч ыштен ончат. «Ший пӱян ший Пампалче» марий йомак тоштер кумылым савыра.
– Марина Валерьевна, а экологий маршрутышто могай вашталтыш уло?
– Марий Эл – мотор ерлан поян вер. Республикыште 600 утла ер уло. Юл кундемыште Нужъер эн ару ерлан шотлалтеш. Яльчик – эн кугу (195 га), эн келге – Зрыв (56 метр). Марий Эл мучко 400 эҥер йога. Юл, Элнет, Кугу Какшан, Кундыш, Ӱшӱт Европышто эн ару эҥер улыт. Нуно «Кугу Какшан» заповедник ден «Марий Чодра» национальный парк мучко йоген эртат. «Кугу Какшан» заповедникын пашаеҥже-влак «Ир пӱртӱсын тӱняже» авто-вӱд-вело-йолешке маршрутым темлат. Тудо заповедник кумдыкышто эртаралтеш, кок кече шуйна. 12 ияш деч кугурак ийготан-влакым августышто да сентябрьыште вучат. Кужэҥер, Морко, Курыкмарий районласе пӱртӱс заказниклам ончал савырнаш лиеш.
– Марий калыкын илыш-йӱлаже, ойыртемалтше тӱсшӧ дене палдарыше туризм маршрутым темледа?
– 2019 ийыште Морко районысо Унчо села финн-угор тӱнян тӱвыра рӱдывержылан шотлалтын. Тушто марий калыкын кочкышыжо, кидпаша ойыртемже, йӱлаже, пайремже, вургемже дене палыме лияш лиеш. Килемар районысо Арде селаште «Шочмо мланде» фольклор да этнографий пайрем кажне ийын эртаралтеш. Тиде кундемат уна-влакым пагален вуча. Йошкар-Ола деч 17 меҥге ӧрдыжтӧ верланыше Ким ялыште «Уна Кудо» этнографий комплекс пашам ышта. Пашаеҥ-влак посна поян программым темлат. Килемар районысо «Раздолье» туркомплексат марий калыкын тӱвыраж дене палдара.
*Марий Эл Республикыште 30 унагудо, 8 хостел, 18 каныме базе, 6 турист комплекс, 24 уна пӧрт, 13 санаторий ден тазалыкым пеҥгыдемдыше комплекс уло.
