Писатель лияш шонен

Морко кундемын эргыже, Россий писатель ушемын еҥже, марий серызе Я.М.ЕГОРОВ-ЭНСУЛ 2 июльышто 75 ийым тема. Тудын дене вашлийын мутланышна.

Яков Михайлович, йоча жапда могай шарнымашым коден?

– Мый моткоч сылне, саскалан поян верыште, Морко районысо Айбакнуреш шочынам. Авам Маршан Ерсолаш марлан лектын. Ойырлен толмекше, мыйым кочам дене илаш коден. Вера кокай шке эргыже семын ончен, авам гай лийын. Кочам вольыкым шуко ончен. Лу мўкш омартам кучен. Тудын дене илыме жап эн пиалан лийын.

Кугу Кожлаял школышко тунемаш каенам. Тиде ийынак ачам ден авам Нӧрепсолаште тошто пӧртым налыныт да мыйым шкешт деке наҥгаеныт. Кокымшо классыште тунеммем годым ачам кўтўм кўташ ўшанен. Покро марте чодыраште вольык почеш коштынам, вара школыш каенам. Урок деч вара нымыштым руаш наҥгаеныт. Чот кылмыме дене капеш сўван лектеден, тунемме начаремын. Тыге ик классыште кокымшо ийлан шинчен кодынам. Тунемаш кумыл лийын гынат, жап ситен огыл. Сандене кандаш классым латшым ияш веле пытаренам. Школ илыш гыч марий йылмым туныктышо Алексей Иванович Кузнецовым порын шарналтем. Тудо школышто сылнымут кружокым вўден.

Тугеже сылнымут корныш шогалаш шочмо йылмым туныктышыда кумылаҥден?

– Алексей Иванович йылмым лывыртыме пашалан шуко жапым ойырен. Туныктышо-влаклан методике пособий-шамычым ямдылен, йоча-влаклан книгам савыктен. Сылнымут кружокыш мыят коштынам. Писатель лияш шоненам. Латкок ияшем годым «Кеҥеж» лўман икымше почеламутем шочын. Тудым «Рвезе йўк» пырдыжгазетеш савыктеныт. Тиддеч вара «поэзий чер» дене черланенам. 1960 ий январьыште илыш корныштем кугу вашталтыш лие. Теле каникул годым Морко районысо газет редакцийыш (тунам «Коммунизм верч» газет лийын) возымем кондышым. «Ответственный секретарь» манын возымо омсам ӧрын-ӧрынак почым. Палыдыме рвезым ужмеке, савырнен кайынем ыле, тудо чарен шогалтыш. Серыман тетрадьым аптыраненрак шуялтышым. Тиде Валентин Колумб лийын. Туддене шуко гана вашлийынна, кутыренна, почеламут-влакым лончыленна, ятыр гана пукшенат колтен. Валентин Колумбым туныктышем манам гынат, йоҥылыш ом лий.

Те могай книгам лудаш йӧратеда?

– Книгам лудде, сылнымут садвечыш пураш неле. Мый лудаш изинек йӧратенам. Керосин уке годым коҥга ончылно чырам йўлалтен лудынам. Никандр Лекайнын «Шӧртньӧ падыраш» повестьшым уло класс дене лудмо. Тунар чот келшен. Писатель лийме нерген шонымашем эшеат вияҥын. «Кугу сарын тулыштыжо» романым ныл гана лудынам. Я.П.Майоров-Шкетанын возымыжо чонемлан лишыл. Рушла произведенийламат ӧрдыжеш ом кодо.

Йоча-влаклан возымо «Ачан маякше», «Кеҥеж кечын», «Алфавит мутмодыш» да моло книгада оҥай да ойыртемалтше улыт. Нунылан возаш мо таратен?

– Йоча годсо илыш возаш таратен. Уныкам-влак кидыш ручкам налаш кумылаҥдат. Мыйын кандаш уныкам уло. Нуным ончен, йывыртен илем. Пўртўсыштӧ кошташ, йоча-влакын модмыштым, мутланымыштым эскераш йӧратем. Сандене образ да оҥай сўрет-влак илыш гыч лекше улыт.

Йоча-влаклан мом тыланеда?

– Тўрлӧ чиян, мотор сўретан книга кызыт шуко гынат, йоча-влак лудаш ӧрканат. Ача-ава-влак кумылаҥдышаш улыт, очыни. А мый тыге каласем: сайын, тыршен тунемза, шуко книгам лудса. Спорт дене кылым кучыза. Вашла полшен да келшен илыза.

 

Е.ИВАНОВА мутланен.