Ужга

Тушман-влакын авырен налме Ленинград гыч йоча тӱшкам «Илыш корно» дене луктыт. Машина корнышко тарваныш. Январь. Йӱштӧ. Мардеж капет вошт лектеш, шонет. Машинам шофёр Коряков вӱда. Пеш шекланен кудалеш. Кузовышто йоча-влак икте-весышт деке пызнен шинчат. Ӱдыр, ӱдыр, адак ӱдыр. Рвезе, ӱдыр, адак  рвезе. А теве эше икте. Эн изи, эн какши. Такшым кажне йочаже какши-какши, вичкыж книга гай улыт. А тидыже нунын дечат начар, вичкыж книгасе ик лаштык гай. Икшыве-влак тӱрлӧ вер гыч погыненыт. Кӧ гын Охта гыч, весе Нарва, кумшо Выборг велым, Киров, Васильевский отрола гычат улыт. Тиде изи эрге – Невский проспект гыч. Невский проспект – Ленинградын рӱдӧ, тӱҥ уремже. Тыште рвезе ачаж да аваж дене пырля илен. Снаряд пудештмек, ача-ава деч посна кодын. Машинаште пырля кудалше йоча-влакынат ни ачашт, ни авашт уке. Южышт шужен коленыт, весышт снаряд йымаке логалыныт, кӧжын ӱмыржӧ сӱмырлышӧ пӧрт йымалан кӱрылтын. Йоча-влак тулыкеш кодыныт. Нуным Оля ака ужата. Оля ака – шкежат йоча. Тудлан латвич ият темын огыл. Йоча-влак икте-весе деке чот пызнен кудалыт. Покшекышт эн изиштым шынденыт. Йӱштӧ. Мардеж чот лӱшка, лупша, шиеш. Ньога-влакын могырышт сӱсаныме дене чытырналт-чытырналт каят. Оля ака кидше дене авырен ӧндалын. Тиде шокшо кид деч чылалан кеч изишлан шокшын чучеш.

Машина кылмыше ий ӱмбач кудалеш. Шола да пурла велне – ий дене комыжалтше Ладога. Ладога ӱмбалне утларак да утларак йӱкшемда. Йоча-влакын капышт тӱҥын. Икшыве-влак огыл, пуйто ий комыля-влак шинчат. Эх, кызыт нунылан шокшо ужгам пуаш ыле.

Трукышто… Машина эркышныш, шогале. Кабине гыч шофёр Коряков лекте. Ӱмбачынже салтак ужгажым кудашын, Олялан кудалтыш да кычкырале:

– Кучо!

Оля шорык коваште гыч ургымо ужгам руалтыш:

– А теже кузе… Ме вет, чынжымак…

– Нал, нал! – манын кычкырале шофёр да кабинышкыже тӧршталтыш.

Йоча-влак ӧрын ончат – ужга! Тудым онченак могырлан шокшынрак чучеш. Машина ончыко тарваныш. Оля ака йоча-влакым шорык коваштан ужга дене леведе. Икшыве-влак икте-весышт деке эше лишкырак пызнышт. Ӱдыр, ӱдыр, адак ӱдыр. Эрге, ӱдыр, адак эрге. Покшелне – изиракышт. Ужга пеш кумда да поро шӱлышанла чучо. Йоча-влакын капышт мучко шокшо юап пуйто куржынак колтыш. Коряков йоча-влакым Ладога ерын эрвел серышкыже, Кобона посёлкыш, намиен шуктыш. Тышеч нуным эше кужу-кужу корно вуча. Коряков Оля ака дене чеверласыш. Вара йоча-влак дене чеверласаш тӱҥале. Кидыштыже – ужга. То ужгам, то йоча-влакым ончал колта. «Эх, тиде ужгам йоча-влаклан корнышко пуаш ыле… Но тудо казнан, шкемын огыл шол. Вуйлатыше вуем  гыч ок ниялте, очыни», – шонкален, шофёр адакат то ужгам, то йоча-влакым ончалеш. Трукышто…

– Эх, мо лиеш – лийже! – Коряков кидшым лупшале да ужгам йоча-влаклан кучыктыш.

Коряковым вуйлатыше вурсен огыл. У ужгам пуэн.