Кажне гаяк йочан, поснак подросткын, кумирже уло. Статистике почеш, шуко икшыве куд ий марте ача-аважым эн сайлан, эн талылан, эн моторлан шотла. Варарак супергерой, книгасе але мультфильмысе персонаж, эстраде шӱдыр, актёр, спортсмен-влак дене кугешнаш да нунын гай лияш тыршаш тӱҥалеш. Кумир семын чия, ӱпым пӱчкеш але чиялта… Эсогыл пырдыжышке тудын сӱретшым пижыкта, смартфонысо але ноутбукысо экранышке чурийжым шында. Тидын шотышто Калыклан психологий ден педагогике да социал полышым пуышо «Доверие» республикысе рӱдерын психолог-педагогшо Т.О.СОЛОВЬЁВА дене кутырышна.
– Татьяна Олеговна, подростко-влак шкаланышт кумирым молан кычалыт?
– Тиде ийготышто, ача-авам изиш ӧрдыжеш коден, подростко-влак у йолташым, у шонымашым кычалыт. ™дыр-шамыч рвезым, рвезе-влак ӱдырым шекланаш тӱҥалыт. Чонышт у шижмашым йодеш. Келшыше йолташым огыт вашлий гын, кумирым муыт. Нуно «йӧратыме да пагалыме еҥышт» гай кумдан палыме, ойыртемалтше лийнешт. Кумирла койын, пырля тунемше йолташышт ончылно шкеныштым эн моторла, эн талыла ончыктынешт.
– Йочан кумирже лекме нерген пален налмеке, ача-авалан мом ыштыман?
– Тиде еҥым огыда пале гын, эн ончыч тудын нерген уверым кычалман. Интернет полшымо дене койыш-шоктышыжым, шонымашыже-влакым шымлыман. Икшывыланда кумирже мо дене келшымым рашемдыман. Тудын эн сай койыш-шоктышыжым веле шкаланже налже манын эскерыман. Мутлан, кумирын ушан, писе, лӱддымӧ, ончыко каяш кумылан улмыжо, сылнын да яндарын мутланымыже йочалан кугу пример лийын кертыт. Тиде еҥ таза илыш-йӱлам огеш кучо, осал койыш-шоктышан гын, подросткын вашталтмыжым шекланыман. «Кумиретын образше веле тыгай, а тыглай илышыште тудо сай айдеме» манын умылтарыман.
– Сай фанатизм «чер» кузе палдырна?
– Йоча кумдан палыме еҥын фотосӱретше дене постерым пырдыжыш пижыкта. Тудын илышыжым соцкыллаште эскера. Фотом смартфонын экранышкыже шында. Ача-авалан кумирын пашаже, сеҥымашыж нерген жапын-жапын каласкала. Яра жапше улмо годым кумиржылан тӱткышым ойыра.
– Тургыжланаш амалым мо луктеш?
– Ийготыш шудымо икшыве кумирже нерген кечыгут ойла да шона гын, ача-ава-влаклан тӱткӧ лийман. Тыгодым йочан тунемаш кумылжо уке, урокыштат тиде еҥ ушышто пӧрдеш. Серышым воза. Огеш вашеште гын, ойгыра, шортеш. Кумирже дене вашлийнеже. Ужаш йӧн уке гын, ача-ава ӱмбак кычкыра, кажне йодышлан тореш вашешта. Тыгай годым тургыжланаш амал уло. Йочан койыш-шоктышыжо уда могырышко вашталташ тӱҥалеш гын, ача-ава-влак тыманмешке полшышаш улыт.
– Фанатизм мыняр ий марте шуйна?
– 17-18 ийым темымеке, ӱдыр-рвезе-влак кумирыштым шукыж годым эскерымым чарнат да илышышт гыч йӧршын ӱштылыт. Тудын мурыжым колыштыт, фильмым ончат, но кумирлан серышым возаш огыт вашке.
Анастасия МОЧАЛОВА (Оршанке, Кугунур):
– Мый авамым кумирлан шотлем. Тудын деч примерым налам. Авам поро кумылан, пашаче. Эмлымверыште пашам ышта, калыкын тазалыкше верч тургыжлана. Тудым чыланат пагалат. Мыят ончыкыжым авам гай лийнем да калыклан пайдам кондынем.
Эльмир АНИСИМОВ (У Торъял, Токтарсола):
– Мый телевизор дене футболым ончаш йӧратем. «ЦСКА» командын сеҥымашыж верч пеш тургыжланем. Капка орол Игорь Акинфеев – мыйын кумирем. Тудо патыр, лӱддымӧ, писе. Мыланемат футбол дене модаш келша. Игорь гай лияш манын, пашам кыртмен ыштем.
