Историй

1933 ий 1 февраль – «Ямде лий» (Будь готов) республикысе йоча газетын шочмо кечыже. Икымше номерын тиражше 500 экземпляр лийын. Сар деч ончыч газетыш 1240 наре юнкор возкален. Нунын коклаште – М.Казаков, И.Стрельников, Й.Осмин, В.Чалай, Б.Данилов да молат. Но 1941 ий 5 июль гыч газет лекмым чарнен. 1966 ий гыч «Молодой коммунист» редакций пелен лекташ тӱҥалын. 1967 ий гыч шке семын пашам ышта. Тунам 22 тӱжем подписчик лийын. Уста ӱдыр-рвезе-влакын юнкор пашаш чолган ушнымышт поснак палдырнен: В.Изилянова, В.Осипов-Ярча, В.Абукаев-Эмгак, В.Крылов, А.Мокеева, Ю.Соловьев, А.Тимиркаев, А.Иванова, Г.Шкалина, В.Кольцов, Г.Макарова, Р.Бушков, А.Шакирова, Т.Пчелкина, З.Дудина, Ю.Русанов, Г.Гордеев, Г.Алексеев, Г.Сабанцев да молат. Нуно усталык корныштым «Ямде лий» газет гыч тӱҥалыныт. Нунын дене редакцийын пашаеҥже Валентин Исенеков пеҥгыде кылым кучен. 1977 ийыште самырык корреспондент-влаклан икымше слёт эртаралтын. Вара 1983, 1985, 1987, 1989, 1992, 2003, 2005-2019 ийлаште лийын. Тиде поро йӱлаш савырнен.

1980-1990 ийлаште туныктышыштын корныштым З.Тимофеева, Т.Очеева, Н.Ильина, И.Делянова, С.Архипова, Л.Шабдарова, С.Шабдаров да молат шуеныт. Нуно утларак поэзийлан шӱман лийыныт.

«Ямде лий» газет редакторлан тӱрлӧ ийыште тыршыше-влак:

З.Е.Яковлева – (1933.02.–1935.06.)
К.Т.Коряков – (1935.07.–1936.12.)
Г.Г.Бажанов – (1937.01.–1937.02.)
Н.Л.Смирнов – (1937.03.)
К.А.Ленский (Тымбаршев) – (1937.04.–1938.08.)
И.М.Музуров – (1938.09.–1940.05.)
П.А.Клюкин – (1940.05.–1941.07.)
П.В.Краснов – (1966.12.–1968.12.)
A.М.Юзыкайн – (1969.01.–1986.12.)
Г.В.Алексеев – (1986–1988)
Г.Л.Сабанцев – (1988–1991)
B.В.Крылов – (1991–1997)
Л.В.Семёнова – (1997– 2002)
А.М.Юзыкайн – (2002 – 2003)
Л.В.Семенова (2003-2021)

2021 ий гыч «Ямде лий» газетын тӱҥ редакторжо – Л.Н.Григорьева.

Газетын тиражше – 1550 экземпляр.

Газетыштына ятыр рубрике уло:

«Сеҥымашлан – 75 ий» (Шарнымаш да чап идалыклан пӧлеклалтын. Тыште Кугу Ачамланде сарыште эрык верч кучедалше герой, сарын йочаже-влак нерген возена, школласе чап музейла дене палдарена, кадет да кычалше отрядла нерген серена);
«Шочмо-кушмо вер – йӧратыме кундем» (Марий Элын 100 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтын. Йоча-влак шочмо-кушмо вершӧрыштым, ялыштым моктат, легендым, преданийым возен колтат).
«Чавайн тукым улына» (йоча-влакын ойлымашышт, почеламутышт, зарисовкышт савыкталтыт);
«Йылме пеледышым пого» (марий йылмым кугыжаныш йылме семын туныктышо-влаклан методический полыш. Тӱрлӧ теме почеш урок-влак);
«Йӱлана илана» (ожнысо марий пайрем-влак дене палдарена. Тидын шотышто йоча-влак кугу шымлымаш пашам эртарат, мыланнат возат);
«ФизкультУРА» (спорт дене пеҥгыде кылым кучышо самырык спортсмен-влак нерген лекше лаштык);
«Поч тӧрзатым, мӱндыр тос» (тиде лаштык Марий Эл деч ӧрдыжтӧ илыше марий йоча-влаклан пӧлеклалтын. Пошкырт, Татарстан, Свердловск, Киров, Угарман кундемласе марий ӱдыр-рвезе-влакын школ илышышт, сеҥымашышт, пашашт нерген возена. Нунын возымыштымат савыктена);
«Ныл йолан йолташна» (икшыве-влакын ик эн йӧратыме лаштыкышт. Нуно ныл йолан йолташышт дене палдарат);
«Ку-ка-ре-ку» (мыскара лаштык. Тыште воштылаш таратыше ойлымаш, почеламут, фельетон-влак савыкталтыт);
«Еш – илыш кече» (ойыртемалтше, усталык шӱлышан еш-влак дене палдарена. Юнкорна-влак ача-авашт, коча-ковашт, иза-акашт, шольо-шӱжарышт нерген заметкылам возат).   •#Луд#Лончыло#Лий_ончылно (ӱдыр-рвезе-влакым да ача-авам книгам лудаш кумылаҥдаш, книгагудыш кошташ шӱмандаш, еш дене лудын, сылнымутлан акым пуаш, туныктымаш шонымаш дене лаштык савыкталтеш);                                                                                                                                                                                                                                      •«Ший шондык» (Марий Эл Республикыште илыше турло калыкын эртыме корныжо, йулаже нерген каласкала. Кидмастар-влак нерген палдара);

Да моло ятыр рубрике.

«Ямде лий» газет редакций ден «Ший памаш» сылнымут фонд кажне ийын «Рвезе йӱк» конкурсым эртарат.

Тыгай премий-влак пуалтыт:

• «Ямде лий» газетын икымше редакторжо Зинаида Яковлева лӱмеш – журналистикыште чолган возен шогышо юнкорлан;
• 1930 ийласе самырык поэт Антонов Ивук лӱмеш – почеламутым эн сайын возышо авторлан;
• 1970-1980 ийласе юнкор-влакын эн кугу йолташышт да сылнымут туныктышышт Валентин Исенеков лӱмеш – школласе юнкор, литературно-творческий да сылнымут кружоклан;
• «Ямде лийын» 1969-1686 ийласе тӱҥ редакторжо Алеко Юзыкайн лӱмеш – Марий Эл деч ӧрдыжтӧ марий-влакын тӱшкан илыме кундемласе (Одо, Пошкырт, Татарстан, Виче (Киров), Свердловск, Угарман, Пермь) ойыртемалтше юнкор, литературно-творческий да сылнымут кружоклан але авторлан (йочалан);
• «Ямде лийын» 1991-1997 ийласе тӱҥ редакторжо Василий Васильевич Крыловым шарнен, Шулдыр Васлий лӱмеш премий – эн оҥай мыскарам возышо юнкорлан.