У Торъял район Тошто Торъял школышто «Историко-технический моделизм» кружок кокымшо ий пашам ышта. Тудым директорын воспитаний паша шотышто алмаштышыже, социальный педагог Т.Н.Торощина вуйлата.
– Ӱдыр-рвезе-влакым элнан историйже дене палдарыме, шочмо кундемнам йӧраташ туныктымо, технике дене кылым кучаш кумылаҥдыме шонымаш дене проектым возенна да Марий Эл Республикын Правительствыжын грант конкурсыштыжо ойыртемалтынна. Республикысе школла коклаште Кугу Ачамланде сар годсо калыкын героический подвигшым шарнымаш дене конкурсышто сеҥышыш лектынна, – ойла Татьяна Николаевна.
Кружокыш 3-11-ше класслаште тунемше ӱдыр-рвезе-влак коштыт. Нуно Кугу Ачамланде сар годсо техникын: танкын, самолётын, машинан, корабльын – 35 гана иземдыме копийжым погат. Эн ончыч кажныжым шымлат, схемым лудаш тунемыт. Вара гына пашалан пижыт. Арвер ден схеме-влак моткоч изи улыт, садлан модельым погымо годым эсогыл лупам кучылташ логалеш.
– Нине модель-влак дене школысо Боевой чап тоштерын пӧлемжым сӧрастарынена. Чылаже 20 наре «изи техникым» погаш шонена. Ик модельым погаш ик тунемме ий кӱлеш. Ӱмаште сарысе технике дене кылдалтше латкуд проектым возенна, – ойла Т.Н.Торощина.
11-ше классыште тунемше-влак «Советский линкор «Марат» модельым кокымшо ий погат. Тудо 430 тыгыде деталь гыч шога. Тылеч посна «Советский танк Т-34», «Советский истребитель ЯК-3», «Советский лёгкий танк Т-26» проект-влакым палемдаш лиеш. Тыге йоча-шамычым шымлыме пашалан шӱмаҥдат.
Историко-технический моделизм кугу чытышым йодеш. Ӱдыр-рвезе-влак пашам чаткан, чын, тӱшкан ышташ, кужу жап ик верыште шинчаш, нелылыкым чытен лекташ, ончыко ужын мошташ, икте-весын сомылжым пагалаш тунемыт.
