1941 ийыште лётчик Николай Гастеллон подвигше нерген уло эл пален налын. Тудо йӱлышӧ самолётым фашист-влакын горючийым аралыме цистерне да танк-влак ӱмбак виктарен.
Йошкар-Оласе 6-шо №-ан (кызыт 11-ше №-ан) школын 6-шо классын звеневойжо Лилия Иванова ден отряд вуйлатыше Зоя Гетманова Совет Ушем Герой Н.Ф.Гастелло лӱмеш самолётым чоҥаш оксам погаш темленыт. Ӱдыр-влакын шонымашыштым илышыш шыҥдараш Марий кундемысе пӱтынь калык ушнен. 1941 ий 28 октябрьлан Йошкар-Ола гыч СССР-ын банкышкыже 2407 теҥге пурен. Морко район гыч – 625 теҥге, Шернур район гыч – 800 теҥге, Звенигово район Иркын школын тунемшыже-влак кырен ыштыме кугыжаныш оксам (чарские чеканки), 18 теҥгем, поген колтеныт. Тунемше-влакын поро пашаштым геройын йолташыже-влак кӱкшын акленыт, серышым колтеныт: «…Тендан тӱҥалме сомылда, йоча-влак, мыланна, капитан Н.Ф.Гастеллом сайын палыше-влаклан, моткоч кугу куан. Тудын подвигше уло тӱня мучко сеҥымашын символжо семын шарлен. Н.Гастелло бомбардировщик эскадрильын командирже лийын. Тудо патыр да лӱддымӧ тӱлеген (сокол)… Йоча-влак, теат тудын гай лийза. Шкендан элдам, калыкдам капитан Гастелло семын йӧратыза! Тендан полышда мыланна эн шерге… Гастелло лӱмеш оксам погымо нерген увер тек Российын кажне лукышкыжо миен шуэш. Тендан чӱктымє изи чинче гыч тек кугу тул ылыжеш. Мемнан элысе самырык-влак ик самолётым чоҥаш йӧным мумо деч вара Николай Францевич Гастелло лӱмеш бомбардировко эскадрильым чумыраш полшаш тӱҥалыт. Тыланда мемнан деч боевой салам! Сайын тунемза».
Йоча-влак фронтлан ятыр полышым ыштеныт. «Марий пионер» самолётым чоҥаш Морко районысо школла гыч 11100 теҥгем колтеныт. «Марий пионер» танклан Килемар районысо Широкундыш школ гыч 300 теҥге, Отар тӱҥалтыш школ гыч 127 теҥге да 86 теҥге Н.Гастелло лӱмеш самолётым ышташ каен. Тунемше-влак фронтыш шокшо вургемым, тамак калтам, эмым опташ ате-ӱзгарым, кӱмыж-совлам да молымат колтеденыт. Нуно сеҥымашым лишемдаш полшеныт.
«Листая страницы войны» книга негызеш Е.ИВАНОВА ямдылен.