Йочан икымше классыш кайымыж годым «Сандалыкыш чоҥешташ пуйто ямдылалтына» манме ойым ача-ава деч чӱчкыдын колаш лиеш. Тиде татыште кугыеҥ-влак веле огыл, икшыве-шамычат тургыжланат. Ушыштышт тӱрлӧ йодыш пӧрдеш: «Икымше туныктышем могай лиеш?», «Кӧ дене парт коклаште шинчаш тӱҥалам?», «Йолташым муам мо?», «Математикым тунемын ом керт гын…» да ятыр молат. Калыклан психологий ден педагогике да социал полышым пуышо «Доверие» республикысе рӱдерын психолог-педагогшо Т.О.СОЛОВЬЁВА тидын шотышто икмыняр ой-каҥашым пуа:
– Икымше арняште йоча моткоч ноя: у кече радам, тургыжланымаш, у вер, у еҥ-влак, шуко увер… Ик верыште шинчыме ок шу, чон куржталаш йодеш. Икшывыдан кумылжо писын вашталтеш, шортеш гын, ида ӧр. Тыгак лийшаш. Школ деч вара шер теммешке куржталаш, малаш чаракым ида ыште. Йоча-влак шым ий деч вара веле иктаж-мом кӱштен каласымым умылаш тунемыт. Мутлан, туныктышо «Тетрадьым почса» манеш гын, южыжо огешат тарване. «Маша, тетрадетым поч» манын кӱштен ойлат гын веле, йоча «помыжалтеш». Садлан мӧҥгыштӧ модыш-влак дене школла модаш уто ок лий. Туныктышын йӱкшӧ, капкылже, койыш-шоктышыжо аван деч ойыртемалтыт гын, икшыве лӱдын кертеш. Садлан тыге умылтарыман: «Туныктышо кугу йӱкын ойла гын, тудо ынеж вурсо, чылан колза да умылыза манын тырша». Йоча-влак пырля тунемме йолташышт дене вашкылым писынрак муышт манын, модмо верлаште вашлийман, унала ӱжман. Кыл пеҥгыдеммеке, школышко каяш кумылышт утларак лиеш. Каныш деч вара, шочмын, икшыве ача-ава деч ынеж ойырло. Тыгай годым шкендан браслетдам, кулондам але вес арвердам пуэн колтыман. Южо йоча школысо шонданыш каяш ӧреш, урок гыч йодын лекташ вожылеш. Тидым тыланда ончылгоч умылтарыман. Икшывыда ик верыште шинчен огеш керт гын, туныктышо дек лишкырак шындаш йодман. Школ деч вара кече кузе эртыме, мо келшыме нерген пален налман. Кӱлеш ой-каҥашым пуаш тыршыман. Мӧҥгысӧ пашам эн ончыч пырля ыштыман. Жап эртымеке, шкевуя умылаш, шонаш туныктыман. Тӱҥалтыштак тӱрлӧ кружок ден секцийыш колташ тыршыман огыл. Уто гана тургыжланаш ок кӱл, чыла сай лиеш манын ӱшаныман.
«Ида тургыжлане – чыла сай»
