Изи ньога-шамыч тӱням шке шижмашышт гоч шымлат. Нуно йырым-йыр улшо арвер-влакым кидышкышт налын, пурлын ончат. Ешартыш шинчымашым тӱрлӧ сӱрет гоч пален налыт. Тидланже тӱрлӧ теме дене картычке-шамыч пеш йӧнан улыт. Тыгайжым утларакше руш йылме дене келыштарыме. Ынде марлат лиеш.
Шонымаш гыч – проектыш
Ача-ава-влак шке икшывыштым шочмо йылме дене туныкташ кумылаҥышт, сурт коклаште нунын дене марла кутырышт да марий модыш дене модышт манын, самырык ава, этнограф Надежда Васканова «Йочалан – марла» проектым возен.
– Йолташ ӱдырем икшывем-влаклан руш йылме дене тӱрлӧ сӱретан картычке-шамычым пӧлеклен ыле. Тунам «Марлаже тыгай уло мо?» – йодыш шочын. Шочмо йылмем дене тыгай пайдале модышым ышташ йӧным кычалаш тӱҥалынам. Шонымашем вес ава-влакланат келшен. Тыге команде погынен. Росмолодёжын грант конкурсшо нерген увер лекмеке, ушнаш келшенна. Конкурсыш 19682 йодмаш пурен. Марий Эл гыч вич проект ончыко лектын, иктыже – мемнан, – палдара Надежда Александровна.
Могай тудо лиеш?
Картычке-влак икмыняр темым авалтат: «Мӧҥгысӧ вольык да янлык», «Ир янлык ден кайык-влак», «Пакчасаска, фрукт да емыж-саска», «Вургем». Нунын дене пайдаланен, йоча олыкмарий, курыкмарий алфавит, цифр-влак дене палыме лиеш.
Надежда Васканован картычкыже-шамыч моло деч ойыртемалтыт. Нуно лӱмын ямдылыме материал дене сӧрастаралтыт. Тыгайым йоча куча да пуйто пырысым (але вес янлыкым) ниялта. Тыгак икмынярыштыже QR-код вераҥдалтеш. Тудын гоч ача-ава-влак икшывыштлан калык мурым, кӱчык почеламут-шамычым колыштыктен кертыт.
Паша кугу
Проектым илышыш шыҥдараш манаш веле. Надеждам да тудын командыжым ончыкыжым кугу паша вуча.
– Картычкым олыкмарий, курыкмарий йылме-влак, эрвелмарий диалект ойыртемым шотыш налын ямдылена. Тидлан Курыкмарий, Морко районлаште, Башкортостан Республик Мишкан районышто экспедиций дене лийынна. Калык деч йоча малтыме муро, модыш, шотлеммут-влакым да молым йодын, йӱкым возен налына. Умбакыжым, картычкым лукмеке, йочасадлаште кучылтын ончена. Тыгак проектын паша радамже почеш «Шочмо марий йылме» акцийым эртараш шонена. Тудын кышкарыште Курыкмарий, Медведево, Морко районлаште да Йошкар-Олаште вашлиймаш-влак лиедат. Шуко шочшан ешын кечыже вашеш «Марий йылме Наталья Венина дене пырля» «ВКонтакте» воткылысе лаштыкыште онлайн мутланымашым эртарена, – радамла проект вуйлатыше.
Кузе налаш?
«Мыланемат тыгай кӱлеш», – йочам марла мутланаш туныкташ шонышо кажне кугые‰ шке семынже шоналтыш, очыни.
– Картычке-влакым Курыкмарий, Медведево, Морко, Оршанке районласе икмыняр йочасад да тунемме тӧнежлан пӧлеклена. Тыгак нуно проект кышкарыште эртыше мероприятийлаш чолган ушнышо ешлан логалыт. Чылаже 300 экземплярым ямдылена, – ойла Н.А.Васканова.
Оля МАЙКОВА мутланен.
Фотом еш архив гыч налме.
