Ятас кучымо йӱлам «ортак» маныт. Тудо эн лишыл йолташ манмым ончыкта. Тачысе кечын ты пайрем нерген шукынжо огытат пале, очыни. Теве Пошкырт кундемыште ты йӱлам аралат, пайремым кажне ийын эртараш тыршат. А.П.Ахмадеева Бирск районысо Изи Соказа селасе клубышто культпашаеҥлан ышта. Икмыняр ий ончыч Ятас пайрем нерген келгынрак шымлаш тӱҥалын.
– Марий калык ожнысек шкаланже пӧртым чоҥен, ик верыште илаш тыршен. Пашалан полшышо родо, лишыл йолташ шукырак лийышт манын, Ятас пайремым эртарен. Ятасым кучышо еҥэн вучымо уналан шотлалтын. Тудым тукым родо семын вашлийыныт, – ойла Алёна Павловна. – Ты пайремым утларакше вес районышто але пошкудо ялыште илыше еш дене пайремлаш тыршеныт. Тыге тора кундемышкат уналыкеш кошташ лиеш маныныт.
Пайремлан комбым шолтеныт. Родо лияш шонышо вате-марийлан да икшывыштлан пӧлекым ямдыленыт: пӧръеҥлан – тувыр ден шӱргӱштышым, ӱдырамашлан – марий тувырым, шовычым, йоча-влаклан – тӱрлӧ вургемым. Уна-влак толмеке, кандырам пунен куштеныт. Озаватын кидыштыже комбо, суртозан кидыштыже черпыт пура лийыныт. Гармонь почеш мурен-куштен ситарымеке, суртозалан комбым пӱчкедаш ӱшаненыт. Тудо комбым кумло кум ужашлан пайлен, кажныжым мелна осыш оптен. Комбын вуйжым пӧръеҥлан кучыктен, шӱйым – пелашыжлан. Тидын годым «Кушко шӱй савырна, тушко – вуй» манын. Ӱдыр икшывылан сай ешыш марлан каяш шулдырым пуэн, эргылан – эрдым. Йол ӱмбак пеҥгыдын шогалаш да ешым ончаш тыланен. Пайремыш толшо кажне еҥ шылым тамлен ончен.
– Ожно вачылум кӱшкӧ пыштеныт. Тудо ешым осал деч арала шоненыт. Кызыт йӱла изиш вашталтын. Вачылум ӱстелтӧрыш шындат. Ятасым катыме шот тудак кодын. Родо лияш шонышо еҥ вачылум, куэмыш пӱтыралын, пелыгыч каташ темла. Кугурак ужаш кӧлан логалеш – тудо унала ӱжеш. Палемдыме кечын, тукым родым ӱжын, комбым, киндым, мелнам, пурам налын, уналыкеш каят. Тыге кок еш родыш савырна. Ятас пайремым ик еш икмыняр гана эртарен кертеш, – палдара Алёна Павловна.
Тылеч посна А.П.Ахмадеева «Рвезылык», «Ош пеледыш», «Арама» ансамбль-влакым вуйлата. Самырык тукымым марий йӱлам пален кушкаш кумылаҥда.
– Йоча-влак калык йӱлам, модын ончыктымеке, куштылгынрак шарнен кодыт. Сандене лишыл жапыште сценке-влаклан утларак жапым ойыраш шонымаш уло, – ойла вуйлатыше.
