Швейцарийын мотор пӱртӱсшым кӧ огеш пале? Мыняр еҥын тушко каяш чонжо йӱла?! Но кажнын миен толаш йӧнжӧ уке. Ида тургыжлане, Кужэҥер район Визым ялыште «Марий Швейцарий» каныме базе уло. Курыкан вер тиде элым ушештара. Тушто мотор пӱртӱсым эскераш, каналташ лиеш. Арамлан огыл каныме верыш тӱрлӧ эл да тӱрлӧ ола гыч уна-влак толыт. Ик ийыште – кок тӱжем утла. Вер чылалан сита.
Канаш уло йӧн
Шке кӱнчымӧ яндар вӱдан пӱя кажныжым шкеж дек ӱжеш. Тушто карпым, каракам шер теммешке кучаш лиеш. Колым жаритлаш але шӱрым шолташ йӧн уло. Кеҥежым квадроцикл дене кудалыштыт. ™дыр-рвезе-влаклан модаш йоча площадкым келыштарыме, волейболлат модаш йӧн уло. Телым гын курык «малаш» ок ярсе. Йоча-влакын юарлыме йӱкышт торашке шергылтеш. Тура курык гыч ватрушко дене мунчалтат. Кӧ гын тиде «тыртышым» пеленже конда, кӧ гын базе гыч налеш. Ача-ава-влакат вараш огыт код. Нойымеке, шокшо мончаште каналташ лиеш. Тушко памаш вӱд йоген пура.
Памаш эмла
«Марий Швейцарийыште» латныл памаш уло. Нуно тыглай огытыл. Специалист-влак, тергымекышт, вӱдыштӧ шийым муыныт. Тыгай вӱд сусырым эмла, пагар ден шолын пашаштым саемда, когаргыме деч полша.
– Ковамын каласкалымыж почеш ик памашын вӱдшӧ шинчалан моткоч пайдале. 1960-шо ийлаште трахом чер шарлыме годым тиде вӱд дене шинчам ятырын эмленыт. Кызытат тудын вийжылан ӱшанена, – ойла каныме базын озаже И.Р.Антонов.
Тыште памаш веле огыл, тавыжат ӧрыктара. Чылаже вич таве уло. Нунын историйышт оҥай. Ожно тувыр-шовырым ямдылыме годым йытыным кучылтыныт. Йытыным икмыняр жап вӱдыштӧ кийыктеныт.
– Южо вере йытыным эҥерыште, пӱяште кученыт гын, кугезе ковам-влак тавыште нӧртен кийыктеныт. Кажне сурт озаватын тавыже лийын. Вес еҥ тудым тӱкен огыл. Вӱд келге лийын огыл, садлан пурам веле чоҥеныт. Кидым шуен, вӱдым кошталын кертыныт. Нине таве-влак тукым гыч тукымыш кусненыт, аралалт кодыныт. Чаманен каласаш логалеш, кажне кован лӱмжым огына пале. Таве-влакым лӱмдаш гын, оҥай лиеш ыле, – ойла Иван Робертович.
Ӱстембалне – марий кочкыш
«Марий Швейцарийыш» толшо уна-влаклан экскурсийым эртарыме годым тидын нерген кумданрак каласкалат. Каныме базе деч кум меҥге наре тораште «Каменная гора» пӱртӱс заказник верланен. Тушко йолгорно наҥгая. Ожно тушто тыгаяк лӱман ял лийын. Кызыт икмыняр тошто пӧртым веле ужаш лиеш.
Тиде базыште уна-влак пайремымат эртарат. Теве ӱмаште араб-шамыч эсогыл сӱаным ыштеныт. Уна-влакым марий кочкыш: подкогыльо, шӱрашан мелна, перемеч да моло – дене сийлат. Ик пайремат тулотеш шолтымо шудан чай деч посна огеш эрте.
Марий Швейцарийын моторлыкшым шке шинча дене ужаш кӱлеш. Йоча-влак, теле каникул годым ача-авада дене пырля миенак толза!
