Тиде водыж гер-кибиткыште кенета кончыш. Нигӧлан ӱшаныдымыжлан кӧ-ра ондак койдымо да йӱкдымӧ лие. Но содыки ньога-влаклан ӱшана. Нуно поро улыт, огыт ӧпкелалт, койышышт денат ӱлыкӧ огыт шынде. Адакшым аза-шамыч мутланен моштыдымыштлан кӧра кугыеҥ- влаклан нимом огыт шижтаре. Садлан степьыште илыше во-дыжым нигӧ ок шеклане. Тыге тудо кибитке кӧргыштӧ ила, ик вер гыч весыш кусныл коштеда. Но тыгай куснылмашат куштылгыжак огыл, вет кибиткым ужаш-влаклан пужат: кошмам, пу решоткым, кок веке почылтшо омсам посна пыштат да ты оралтым йыр кылдыштме кандырам ик лукышко чумырат. Чыла ни-ным моло ӱзгар-арвер дене пырля тӱе (верблюд) ӱмбак да орвашке оптат. Шыгырыште да йӱк-йӱаныште кужун кудалыт. У верыште, чылажымат ястарымеке, пӧръеҥ-шамыч кибиткым уэш чоҥен шындат. Кужу корно деч вара путырак ноен пытыше водыж лач тунам гына шондык ӱмбаке каналташ кӱзен шинчеш.
Степьыште илыше водыж ты гана ньоган магырыме йӱкешыже помыжалте. Чы-ланат малат. Икшывын аважат омо тӱняште улеш. Водыж, ишкыште кечыше пу шепка деке куржын миен, аза воктеке кӱзен шинче. Икшыве кенеташте лыпланыш да воктен улшо чонаным возакын пычырик волгыдыштыжо ончаш пиже.
– Мый тыйым ужам, – мане ньога.
– Туге-туге. Мыят шкемым ончыкташ тыршышым.
– А тый кӧ улат? – шортмыжым монден, чыла пален налаш тӧчышӧ ньога йодо.
– Герюш, – шепкаште шинчылтше уна вашештыш. – Кибиткын водыжшо улам.
– Мом ыштет?
– Гер-кибиткым оролем, садланак мыйым Герюш маныт.
– Мыйымат оролет мо? – ньога палынеже.
– Кибиткыште улшо-влакым чыланыштым оролем, – умылтара водыж.
– А кузе? – малыме деч ончыч кучыктен пуымо койшорык коям ӧрдыжкӧ пыштен, ньога йодо.
– Кибиткым да еҥ-влакым тӱрлӧ ойго, азап деч эскерем. Чыланат таза лийышт манын шонем. Тек ныл тӱрлӧ вольыкышт тӱжаҥеш. Ешыште ӱдыр-эрге-влак ешаралтыт. Омсалондем пуракат сай уна-шамыч ӱмбак ынже шич манын тыршем.
– Тыйын пашат шу-у-ко, – ньога пагален пелештыш. – Шкеже изи улат. Мыняр ийым теменат?
– Ом пале, но мыят эше аза веле улам.
– Шкетын улат мо? Ача-ават, иза-шольыч, ака-шӱжарет уке улыт мо?
– Очыни, шкетын улам, – водыж ӧрын пелештыш.
– Шкетлан сай огыл, – келгын шӱлалтыш ньога. – Теве мыйын кибиткыште да ӧр-дыжтат мыняр родо-тукымем уло. Но кызыт, воктекем толын, нигӧ лыпландарыше уке. Малтыме мурым мурал-те, ала угыч нералтен колтем.
Герюш, кибиткыште ко-лыштмо мурым шарналтен, моштымыж семын шуйдарыш: «Лай-лай! Лай-лай…»
Ньога вашке лыпланыш. Тудын дене пырля Герюшымат омо сандалык авалтыш.
С.ГРИГОРЬЕВА-Сото марлаҥден.
