Юл эҥер ӱмбалне эрже, касше тушманын бомбардировщикше-влак пӧрдыныт. Нуно буксирым, самоходкым веле огыл, тыгак колызо-влакын пушыштым ороленыт – тушан сусыр салтак-влакым вончыктареныт. Но моряк-влак, нимом ончыде, тӱрлӧ грузым шупшыктеныт.
Икана тыгай случай лийын…
Командный пунктыш сержант Смирновым ӱжыктат да заданийым пуат: эҥерын вес серышкыже миен шуаш да армийын вуйлатышыжлан шижтараш: войска ик йӱдым рӱдӧ вончакым арален кертеш, а эрдене тушманым нимо дене чактараш лиеш. Пеш писын боеприпасым кондыман.
Сержант вес серыш пыкше гына вонча да генерал Чуйковын кӱштымыжым шукта. Салтак-влак боеприпасым баржыш писын оптен шындат да кугу пушым вучат. Шке семынышт шонат: «Виян кугу пуш толешат, баржым пижыкта да Юл гоч вес серыш писын намиен шукта». Тыгутлаште салтак-влак тошто гына пароходын пыкше гына ийын толмыжым шекланат. Пароходлан лӱмжат келшен ок тол – «Вараксим». Шкеже изи гына, но йӱкшӧ виян, а скоростьшо черепахын гай. «Ну, тыгай «Вараксим» дене эҥер сер деч торашке миен от шу», – шонат салтак-влак. Тыгутлаште баржын командирже салтак-влакым лыпландара:
– Пароход эркын иеш манын ида аптыране. Тудо мемнан баржына гайым ик гана веле огыл шупшын коштын. «Вараксимын» командыже чулым да писе.
«Вараксим» барже деке лишемеш. Салтак-влак пароходын командыжым ӧрын эскерат – тушто улыжат кум еҥ: капитан, механик да ӱдыръеҥ. Пароход барже деке пеш лишке лишемынат ыш шу, ӱдыръеҥ, механик Григорьевын ӱдыржӧ – Ирина, сагылян тросым моштен пижыктыш да кычкырале:
– Икмыняр еҥ тышке толза, тушман деч аралалташ полшеда!
Сержант Смирнов ден кок салтак палубыш тӧрштышт, да «Вараксим» корныш тарваныш. Сер деч изишак веле торлен шуктышт, немыч самолёт-разведчик-влак южышто пӧрдашат тӱҥальыч. Тунамак бомбардировщик-шамыч толын лектыч, то баржым, то пароходым бомбитлат. Кажне снаряд пудештмеке, салтак-влак «Логалтыштак мо вара?!» манын, йырым-йыр ӧрткен ончыштыт. Ончат – барже сер велке иеш. «Вараксимын» капитанже, Василий Иванович Крайнов, шолашке-пурлашке рульжым пӱтыркала – снаряд тура логалме деч пушым кораҥдылеш. Немыч миномётчик-влакат баржым шупшшо пароходым шекланен шуктышт, лӱйкалаш тӱҥальыч. Мине-влак мӱгырен чоҥештен эртат, вӱдыш логалыт, осколко-влак шӱшкат. Ик мине баржыш логале. Пожар тӱҥале. Тулйылме палубо мучко шарлыш. Мом ышташ? Тросым руал ойыраш? Тул снарядан яшлыкыш теве-теве миен шуэш. Тыгодым пароходын капитанже штурвалым туран савырале, «Вараксим» йӱлышӧ барже воктеке лишеме. Эн ончыч Ирина тушко тӧрштыш, почешыже – салтак-влак. Чыланат тулым йӧрташ пижыч. Кажне минутышто снарядан яшлык пудешт кертеш манын, иктат ок шоно. Салтак-влак, шинельыштым, бушлатыштым кудашын, тулйылмым петырат. Тул кидым, шӱргым когарта. Шӱлаш неле, юж ок сите. Но салтак-влак да «Вараксимын» командыже тул деч виянрак улмыштым ончыктышт. Боеприпас-влакым арален кодышт да эҥер вес серыш намиен шуктышт
