Алевтина Сенькован «Ава» легендыже

Пеш ожно, шукерте, кунам айдемат

Чот вийдыме лийын пӱртӱс коклаштат,

Иленыт еҥ-влак, кугу ешыш ушнен.

Тыге тушманат лӱдын-лӱдын чакнен.

Мландат темын сылне пеледыш еш ден.

Ужар чодыраш кайык йӱк иланен.

Но икана шучко лишеме лӱшкен,

Айдеме ешлан кугу ойгым конден:

Поран тарванен, мланде мучко коштеш,

Ий ден леведалт, мланде йӧсын шортеш.

Поран пешак шучко, чыла шалата,

Еҥ-влакым, кӧм ужын, эре кылмыкта…

Шепкаште, пеледыш коклаште киен

Аван изи шочшо. Поран толылден

Да тудым йодеш ужалаш Ава деч,

Вет колыныс: ӱмыржӧ лугыч кӱрлеш,

Кунам эрге шке йол ӱмбак шогалеш.

Ава тидым раш пала; пеш ойгыра:

Ньогажым пуа Поранлан кузерак?

Вет тудлан мурен эр-кас мурым эртак,

Вучен кушкын шумым. Кӧн ынде титак?

Йочалан, кылмен, Поран кидеш тӱҥаш?

Кола тудо, нӧргӧ, ок сеҥе. Илаш

Ава тудым ончыш – илаш да кушкаш.

Поран тӱҥалеш еҥ тӱшкам лӱдыкташ:

«Ода пу йочам, кылмыктем чыладам.

Ыштем илемдам садыгак ий орам».

Осал еҥ-влак лӱдын, кылмен чытырат,

Авалан йочажым пуашак кӱштат.

– Уке, нигунам! – Ава чот кычкыра

Да ушым вигак йӧсланен йомдара.

Йочам Поранлан осал еҥ-влак пуат,

Ньогам пуйто тамыкыш вик кудалтат.

Поран йывыртен, пӱтырен наҥгая.

Изи чумырка чоҥешталын кая.

Ава ойла, верже гыч йӧсын кынел:

– Ой, мом ыштем мый? Уке чон куанем…

Ончале шепкашке, а тушто, пызнен,

Изи кӱдыроҥгыр гына кодылден.

Ава, тудым налын, пеленже иша,

Да корныш лектеш, кеч уке йол кыша.

Кая лум ӱмбач, орланен, пеш тораш,

Пораным кӱлеш тудлан ынде сеҥаш.

Ава йӧсланен кошто лум коклаштат,

Но эрге ок кой нигуштат, нигуштат!

Муралтыш ондаксыла мурым тудлан,

Ава ойгыра, муро мутшо тулан:

Изи мӧр пеледышем,

Мыйын илыш куанем…

Куштырак кычал муам?

Ала ом уж нигунам?

Лишеме Ава ий гай курык воктек,

Ончале: аза кӱ пеленак туртеш.

Ок кыре лач шӱмжӧ.

Ава шупшалаш, Тӧча ырыкташ…

Но Поран лишемеш.

Авам ужын, угыч шыдешт нӧлталтеш.

Шке эргым ӧндале Ава пеленжак,

Ок пу Поранлан, но Поран виянрак.

Вашке Ава лие ий гае курчак,

Ик кидше пеледышым эплын куча.

Лач шӱмжӧ кыра чарныдегеч Аван,

Да шокшым пуа ты пеледышлан,

Аза изиш ырыш шӱм-чонжо пелен,

Поран йывыртен, сеҥенамак шонен.

Пеш шуко ий шогыш Ава йӧсланен,

Пеледыш кидешыже кушко элнен.

Ик кечын ий шулыш аван шокшо ден,

Да ойгыжо тудын иземе, пытен.

Тынар погынен чонын тулжо улмаш!

Тынар шонен эргым вашке кынелташ!

Камвоч, кӱдыроҥгыр лумет шулыкта,

Да шокшо Пораным покта да покта.

Аван шочшо ырыш шӱм-чонжо пелен,

Тӧршталтыш, шогале, ончале шымлен.

Поран мӱгырен, чытырен толаша.

Нимом ыштен ок керт. Могай томаша?

– Авай! – кычкырале йоча, да Поран

Трук шулыш, мучаш лие сут ӱмырлан.

Аван чонжо эргым тыге утарен,

Могай кугу вий Аван уло пелен.

Пуа ончыч илышым шке шочшыжлан,

Кӱлеш – ок чамане шке ӱмыржымат.

Ава! Могай ныжылге мут чонемлан.

Ава! Могай вий да могае куан.

Нигӧ ок алмаште авам шочшылан.

Кӱлеш сай ава чылалан, чылалан.