Шочмо кундемым йӧратымаш шочмо ял гыч огыл, родо-тукымым, нунын илемыштым шымлымаш гыч тӱҥалеш. Кужэҥер район Шорсола школышто 9-ше классыште тунемше Евгения Дмитриева «Историческое строение в усадьбе Дмитриевых» пашам возен.
– Еш фотоальбомым лаштыклышемла, кочамын пӧртшын фотожо шинчамлан перныш. Тудо пеш ойыртемалтшыла чучо. Кок пачашан клат кудывечыштына кызытат шога. Кӧ тудым чоҥен, историйже могайрак? Нине йодыш-влаклан вашмутым муаш манын, шымлаш пижым, – ойла Евгения.
Клатын икымше пачашыштыже ожно киндым, шурным, пакчасаскам, шӧр-торыкым араленыт, кокымшыштыжо маленыт, вургемым оптеныт. Оралтын кугытшо, пӧрткӧргӧ ойыртем ешын поянлыкше деч шогеныт. Марий калыкын клатше йӱла денат чак кылдалтын. Сӱан кечын оръеҥым тушто чиктеныт. Кузыкшат (шондык, кӱпчык, тӧшак) туште аралалтын. Качын суртышкыжо ӱдырым кондымеке, уна-влак тыге муреныт: «Ужар выньыкым конден улына, кудо каштам пуэда? Мотор ӱдырым конден улына, кудо клатдам пуэда?»
– Кок пачашан клатнам иктаж 1897 ийыште Максим Антонович Дмитриев чоҥен. Жап эртымеке, оралте эргыже Иван Максимовичлан кодын. Кызыт тудлан Йыванын уныкаже, Владислав Анатольевич, вуйын шога. Клатым пӱнчӧ пырня гыч чоҥымо. Кажне пачашыште – 11 пырня. Тачысе кечылан тушто ухват, лар гыч шурным опташ келыштарыме пугольмо, кӱнчылавондо, шондык, ӧранвочко да молат аралалтыт. Клат чылт тоштерым ушештара, садлан «Экскурсия в марийскую усадьбу» турист маршрутым ышташ шонем. Ончыкыжым тудын дене калыкым палдараш тӱҥалам, – ойла Евгения.
Х.АЛЕКСАНДРОВА.
Фотом школ архив гыч налме.
