Кум кож

Чодырасе изолыкышто кум мотор кож кушкеш. Нуно икте-весышт дене мутланаш йӧратат.

– Ах, таче могай сай. Тымык, мотор!

– Туге. Кужу жаплан веле огыл, очыни.

– Молан?

– Кузе молан? Вашке У ий шуэш!

– Пеш сай!

– Тый куаненат? Теве еҥ-влак товарышт дене толыт да мемнам руэн наҥгаят. Тунам курымешлан шып лийына.

– Тымык лиеш гын, сайыс.

– Мо сайже? Тыйым тӱҥ гычак руалыт гын, йывыртет?

– Тыге ыштен кертыт? – Изи кож лӱдмыж дене   тӧршталтенат колтыш.

– Кертыт шол… Руалыт да тыйым пайремышке наҥгаят. Тушто моторын шогаш тӱҥалат.

– Ура! Мый пайремыш логалам!

– Эше нимомат от умыло. Пайрем пыта – нигӧлан кӱлдымыш савырнет. Иктаж-кушко наҥгаен кудалтат.

– Тыге ыштен кертыт?

– Тыгак ыштат. Тыйын йыр мурат, куштат. Пайрем эрта – имет йогаш тӱҥалеш. Тыгай кӧлан вара кӱлат?

– Мыйын колымем ок    шу-у-у, – шортеш Изи кож.

– Шогыза, ме кажне ийын лӱдын илышаш улына мо? Ала лесникым мемнам утараш йодына?!

– Чын, ӱмаште мемнам шылтен кодыш. ™мбакна кукшо укшым, лумым оптыш.

– Пошкудо изолыкышто иканаште кум кожым руэн наҥгайышт вет!

– Молан чодыра оза нуным шылтен огыл?

– Эх, чыланнам шылтен ок керт… Чодыраже кугу. Изи-ракшым эше утарен кертеш.

– Тыланет сай, эше изи улат. А ме тений палынак нӧлталалтынна.

– Изи манат? Ик ий ончыч иканаште тыгай лу изи кожым руэн наҥгайышт.

– Ой, молан лӱдыктеда?

– Ме чыным ойлена.

Изолыкыш лесник толын лектеш да кож-влакым тӱткын онча:

– Йолташем-шамыч, кузерак илыштыда, чылан верыштыда улыда? Ах, могай мотор кушкын шогалында!

Изи кож дек лишемеш да ойла:

– Ой, колоем-влак. Тендам осал еҥ-шамыч деч кузе аралаш? Тыйжым шылтен кодем, укшым, лумым ӱмбакет оптем. Кугуракше-влак дене мом ышташ? Мӧҥгышкем кайышаш, ала иктаж-мо ушышкем толеш.

Тиде жапыште изолыкыш Мераҥ ден Ур-влак кудалын толыт.

– Салам, Ур-шамыч! Салам, Мераҥ-влак! Могай увер уло?

– Йолташ-шамыч, вашке пайрем шуэш, монден огыдал?

– Пеш шарнена да ойгырена. Ӱмаште ик изолыкышто У ийым пайремленна ыле. Тушто чыла кожым руэн пытареныт.

– Кузе тыге? Чыла-чыла руэныт?

– Чыла, шке миен толза.

– Мемнан изолыкна огеш келше мо? Ончалза, меат мотор улына.

– Тендамат руат гын, вара мом ыштена?

– Те чодыра оза дек миен толза. Тудынат кумылжо волен. Мемнам утарынеже, но кузе? Йӧршын ок пале. Тудлан полшыза! Мемнам утарыза!

– Кайышна!

Мераҥ ден Ур-влак чодыра оза дек кудалыт.

– Поро кече, кочай! Ме кож-влакым утарынена, но мом ышташ, огына пале. Вашке – У ий. Чыла пушеҥгым руат гын, ме кушто юарлаш тӱҥалына?

– Ӱмашсе верыште чыла кожым руэныт.

– Пошкудо изолыкыштат мотор вет. Нуным кузе-гынат арален кодаш кӱлеш. Кажне ийын кожым руат гын, чодыражат ок лий!

– Кож-шамычат моткоч ойгырат, мемнан деч полышым йодыт.

– Ур-влак, Мераҥ-шамыч, лыпланыза. Ме тӱшкан гына полшен кертына. Келшеда?

– Ура-а, уло кумылын!

– Пеш сай, тугеже колыштса. Айста кож-влакым кӱреналге-йошкар тӱс дене чиялтена. Еҥ-шамыч, нуным ужын, черле улыт манын шонат да огыт тӱкӧ.

– Кочай, чия нунылан эҥгекым ок ыште?

– Уке! Ме поро чиям кучылтына. Жап эртымеке, лум дене мушкылтеш, да кож-влак уэш ужарге лийыт.

– Пеш оҥайын шонен муынат, кочай!

Тӱшкан погынен, чодырасе чыла изи кожым чиялтат. Тыге У ий пайремат эрта. Еҥ-шамыч ик кожымат огыт тӱкӧ. Ынде нуно идалык мучко лӱдде илен кертыт.

Юлиана ИБРАЕВА.

Кужэҥер, Топкавлак.