Ача-аван шке икшывышт уло гын, тиде кугу поянлык. Ашнаш налме йочалан шке йӧратымашыштым, ныжылгылыкыштым пӧлеклен кертыт гын, икмыняр пачаш пиаланрак улыт. Параньга район Кугу Пумарий ялыште илыше Максимовмыт еш шым икшывым ончен кушта. Нунын дене лишкырак палыме лийынам.
Пашаче да поро кумылан озавате Людмила Рудольфовна кевытчылан ятыр ий пашам ыштен. Кум тылзаш кумшо йочам ашнаш налмеке, мӧҥгыштӧ сурт сомылкам шукта. Пелашыже Александр Петрович скважиным буритлымаште тыр-ша. Ача-ава ныл икшывылан ош тӱням пӧлекленыт, кум икшывым ашнаш налыныт.
Кугу эргышт, Алексей, 19 ияш. Салтак радамыште лиймыж деч вара шочмо элже ончылно порысшым шукташ Нижний Новгород олаште контракт почеш кодын. Алёна ден Лиана Элпанур школышто 9-ше классыште тунемыт. Лиана акаж деч ик ийлан изирак гынат, школышко ондак каен. Чылт йыгыр ӱдыр гай улыт: ик парт коклаште шинчат, вашла полышкалат, умылат да икте-весыштым сайын шижыт. Эсогыл южгунам икгай вургемым чият. Алёна коваж семын марла мураш йӧрата, сылне йӱкшӧ дене школышто да ялысе тӱвыра пӧртыштӧ эртаралтше мероприятийлам сӧрастара. Йошкар-Оласе Пеледыш пайремыштат мастарлыкшым ончыктен. Яра жапыште сӱретлаш кумылан. Лиана бисер гыч тӱрлӧ арверым ышта. Акаж дене пырля мураш коштеш. Ӱдыр-влак аван эн ӱшанле полышкалышыже улыт. Кӱмыж-совлам мушкыт, пӧртым эрыктат, пакчасаскам кушташ полшат. Пытартыш жапыште кугыжаныш экзаменлан ямдылалташ кугу тӱткышым ойырат. Нылымше шӧртньӧ падырашышт – Даниил. Тудо кудымшо классыште тунемеш. Спортлан шӱман. Ик жап бокс дене пеҥгыде кылым кучен. Кызыт йолташыже-влак дене пырля футболла талын модеш.
Максимовмыт шым икшыван ача-ава лияш шоненат огытыл. Юмо шоныдымын-вучыдымын эше кум икшывым пӧлеклен. Людмила Рудольфовнан шочмо шӱжарже тӱрлӧ неле илыш ситуацийыш логалын. Тудын шочшыжо-влакым чаманен, мӧҥгӧ конденыт.
– Ашнаш налмеке, шортынам, ятыр жап ойгыренам, эрже-касше вуйым пудыратенам. Молан шочмо ача-авашт пелен огыт куш, молан пӱрымаш тыге савыралын манын, шуко шоненам. Вет ме нунын пиалан ончыкылык илышышт верч мутым кучышаш улына. Ятыр йодыш тургыжландарен гынат, икте-весе дек писын тунемынна. Шке икшывына семынак йӧратена, огына ойыркале, – ойла Людмила Рудольфовна.
Эстеллам мӧҥгышт кондымо годым индеш ияш лийын. Кызыт Даниил дене пырля кудымшо классыште тунемеш. Ӱдыр тунеммашлан кугу тӱткышым ойыра, книгам лудаш йӧрата. Куд ияш Милана Кугу Пумарий школ пеленысе йочасадыш коштеш, вес ийын парт коклашке шинчеш. Акаж семынак тунемаш тырша. Эн изи шӱжарышт – ик ий да ныл тылзаш Даша.
– Мыланна еш – эре икымше верыште. Кажне икшыве таза, пиалан лийже манын, чыла ышташ ямде улына. Чыланыштым умылаш тыршена, кертмына семын полшена. Изинек пашам ышташ кумылаҥдена. Арам огыл калыкыште ойлат: «Паша пукша, паша йӱкта, паша илаш туныкта». Тек вуй ӱмбалнына яндар кава лиеш, – ойлат ача-ава.
