Ожно йоча-влак мӧҥгыштӧ ямдылыме кочкышым веле кочкыныт гын, кызыт шуко икшывылан кевытыште налме сий утларак келша. Тудым мо гыч, кузе ыштыме нерген южгунам эсогыл ача-ава-влакат огыт шоналте. Пайдале огыл кочкышым кочмеке, ӱдыр-рвезе-шамычым шоло инфекций да функциональный манме тӱрлӧ чер изинек тургыжландарат. Тидын да моло нерген врач-гастроэнтеролог, педиатр Ю.А.Яндульцева (снимкыште) дене мутланышна.
– Юлия Александровна, пагарым аза годсекак аралаш кӱлеш, очыни. Южо ава шке шӧржым огеш пукшо, тӱрлӧ смесь дене алмашта. Тиде йочан тазалыкшылан эҥгекым ышта?
– Смесь пагарлан эҥгекым ок ыште. Тудо аван шӧржӧ деч утыжым ок ойыртемалт. Тыгай вартыш дене икмыняр черымат эмлаш лиеш. Туге гынат ава шӧр эн пайдале, тудым нимо дене от алмаште.
– Шукыж годым врач дек огына вашке, шке эмлаш тыршена. Кунам, жапым шуйкалыде, эмлымверыш кайыман?
– Икшывын мӱшкыржӧ кажне кечын коршта да тыгодым температуржо кӱза, вака, укшинчеш, шонданыш чӱчкыдын коштеш гын, врачлан писынрак ончыктыман.
– Пагар, вичкыж але коя шоло дене кылдалтше функциональный чер-влак дене йоча молан черлана? Тиде тургыжланымаш, стресс дене кылдалтын?
– Вуйдорык да пагар ден шолора тракт коклаште иктаж-могай «кучедалмаш» уло гын, тыгай чер-влак лектыт. Иктаж-могай ин-фекций, пуалмаш (воспаление), сусыргымаш лиеш гын, вуйдорык сайын шижеш. Тыгодым спазм вияҥеш. Функциональный чер-влакын лекме амалышт раш огыл. Нуно тургыжланымылан, шагал тарванылмылан, писын кушмылан, кочкышым писын кочмылан, шагал але удан малымылан да молылан кӧра вияҥын кертыт.
Ю.А.Яндульцева деч У ий вашеш каҥаш
- Сий тӱрлӧ лийшаш. Арня мучко витле утла тӱрлӧ кочкышым кочман. Тушто 10-15 процент белок, 30 процент коя, 55-60 процент углевод лийшаш улыт.
- Сайын шымлыме диетылан средиземноморский шотлалтеш. Сийын пел ужашыже пакчасаска да фрукт гыч шогышаш, нылымше ужашыже – шыл, кол, торык, пӱкш, отыза гыч.
- Кечеш кум гана кочманак, тыгодым телевизор, смартфон ончылно шинчыман огыл.
- Кочкышым сайлан да удалан шеледыман огыл. Фаст-фудым кок арнялан ик гана веле кочкаш лиеш. Йоча шуко тарванылеш, садлан тазалыкшылан эҥгекым ок ыште, шонем.
- Пиццат пайдале лийын кертеш. Но тудым ямдылыме годым ик гана йоҥыштымо (цельнозерновой) ложашым, шукырак пакчасаскам, пушкыдо сырым, чыве оҥ шылым кучылтман.
- Гамбургерым, фри пареҥгым чӱчкыдын кочкат гын, мутат уке, коя погына да тӱрлӧ чер вияҥеш.
