Василий Плотников шочмо ялже деч тораште огыл фашист-влак ваштареш кредалын. Салтак, сӧй чарнымеке, фашист тӱшкам чактарымеке, командир деч Яблонцы ялышкыже миен толаш йодо. Тушто тудын шочмо суртшо. Тушан пелашыже, изи ӱдыржӧ да шоҥго аваже кодыныт. Яблонцы марте иктаж лу километр лиеш.
– Йӧра, – кӧныш командир. – Рядовой Плотников, тыланет ныл шагаташ отпускым пуэм. Вараш кодаш огыл.
Плотниковын йолташыже-влак аныклыме кочкышыштым: консервым, сукарам, сакырым – котомкашкыже оптышт. Тек ешыжым сийла. Нуно Плотниковлан изишак кӧраныштат. Манаш веле – кок ий лишыл еҥже-влакым ужын огыл, нунын нерген нимом пален огыл, а теве – вашке вашлийыт. Салтак-влак семынышт весымат шонышт: ала тушто илышыжат уке, фашист-влакын кид йымаланышт ӱмырышт кӱрылтын. Но иктат шонымыжым йӱкын ыш каласе.
Василий Плотников тидын нерген шкежат шонкален. Сандене куанже тургыжланымаш дене вӱдылалтын. Йолташыже-влаклан «Тау!» манын пелештышат, пасу гоч пеш писын ошкыльо.
Салтаклан Яблонцы ялже ятыр гана омешыже кончен. Тугаяк сылне, ужар шовыр дене вӱдылалтше, олма пушан. Эх, кызыт тудо могайрак гын? Шонкален, Василий эше писынрак ошкедаш тӱҥале. Кажне йолгорныжо, коремже тудлан йоча годсек палыме. Теве ик курык тайылым эртат – шочмо ялжым ужеш. Теве тудо! Тӱсленрак ончале. Тӱҥын шогале. Ужар посто дене леведалтше ялже олмышто шем эҥыремышвот кеча: когарген, йӱлен пытыше олма сад шем шӱчла коеш. Салтакын шӱмжылан шуй-й чучо. Уло кертмыж дене ялже могырыш куржын колтыш, пуйто ял калыклан полшынеже. Но вараш кодын… Ял ломыжыш савырнен, лач коҥга тӱньык-влак, кужу шӱйыштым шуен, кӱэмалтын, шучкын койын шогат.
Василий шке коҥгажым вашке кычал муо. «Ялым йӱлатеныт, – шона салтак. – Снаряд логалеш гын, тӱньык-влак шаланат ыле. А ял калыкше дене мо лийын? Ала чодырашке куржын шуктеныт?» Йырым-йыр коштын савырныш, йодышлан вашмутым кычале, но арам. Кермыч ора ӱмбалан шинче, тӱрлӧ нерген шонкалаш тӱҥале. Йол воктекше лишемын, ала-мо шӱраҥыштмым иканаште шижынат ыш шукто. Ончал колтыш гын – сур тӱсан ош оҥан Дуняшка пырысше!
– Дуняшка! Кушеч тый толын лектыч? Кушто лийынат? Ужамат, суртетым чот йӧратет, чыла йӱлен пытен гынат, тышеч нигушко ынет кай.
Пырысшым ончыкшо шынден ниялтыш. Тудыжо, озажым пален, пеленже утларак пызна, йӱкым пуа, пуйто пелашыже, ӱдыржӧ да аваже кушто улмым каласынеже. Теве нуно Совет Армийын фашист тӱшкам поктен колтымо нерген пален налытат, мӧҥгеш ялыш толыт. Телылан рокпӧртым кӱнчат да лишыл еҥыштым вучаш тӱҥалыт. Василий вашке пӧртылеш. Тунам уэш чыла ворандара: у оралтым чоҥа, садымат шында…
… Жап пеш писын эртыш. Частьыш мӧҥгеш пӧртылман. Салтак пырысланже киндым падештен пуыш, кочкыш йӧрваран мешакшым коҥга кӧргыш чыкыш. Вара йӱлышӧ пуда дене коҥгаш коркален возыш: «Мый илыше улам. Тендам мӧҥгыштӧ шым верешт. Возыза. 35769 полевой почто. В.Плотников».
Дуняша йӧрварым кочкын пытарышат, мушкылташ тӱҥале: йолжым нулыш, вара чурийжым ниялтен колтыш. «Сай пале, – пырысым ончен шона салтак. – Тыге пырыс унам ӱжеш. Тыште могай уна лийын кертеш? Мутат уке, йӱлышӧ пӧртын озаже-влак: пелашем, ӱдырем да авам!» Тыге шоналтымеке, чонжылан куштылгырак лие да, пырыс дене чеверласен, корныш тарваныш.
…Василий Плотников да йолташыже-влак фашист-влакым чот почкышт, шочмо мланде гыч поктышт. Яблонцы ялже деч иктаж вичшӱдӧ километрым эртымеке, Василий мӧҥгыж гыч серышым нале.
