Эндокринолог-диетолог мом эмла? Йочалан пайдале кочкыш нерген кузе умылтарыман? Нине да моло йодыш-влаклан вашмутым Йошкар-Оласе «Счастье» медицине рӱдерын эндокринолог-диетологшо Анна Владимировна МОРОЗОВА рашемда.
– Эндокринолог-диетолог – тиде врач. Тудо организм вашталтмым онча, диагнозым шында да эмла. Ме сакыр диабетым, ӧрдымашым (ожирений), щитовидный железам эмлена. Утларакше уто нелылыкым погышо еҥ-влак полышым йодын толыт. Чаманен каласыман, пытартыш жапыште йоча да подростко-влак коклаштат ӧрдымаш (ожирение) диагнозым чӱчкыдынрак шындаш логалеш.
– Тиде чер мо? Але тудо икшывылан ача-ава деч кусна?
– Ӧ рдымаш шуко моло чер-влакым вияҥдаш полша, илышыште ятыр чаракым ышта. Мутлан, спорт дене заниматлыме годым, физкультур урокышто тӧпката йоча писын ноя, нелылыкым ок чыте. Южо икшыве шке капкылже деч вожылаш тӱҥалеш. Сандене ты экшык кугу проблеме манаш лиеш. Черыш ынже савырне манын, тудым кораҥдаш тыршыман. Кочкыш рационым вашталтыман, спорт дене кылым кучыман, жапыште малаш вочман. Организмын шуко ойыртемже айдемын шочмыж годымак пышталтеш. Кузе ойлат: «Генетике дене ӱчашаш огеш лий». Ешыште икмыняр тукым кугу нелыт дене орлана гын, эн ончыч кочкыш рационым ончал лекман.
– Йочам диетыш шындыман мо? Кочмо рационыштыжо утларак мо лийшаш?
– Диетыш шинчаш мый йоча-влаклан вел огыл, кугыеҥ-влакланат ом темле. Приёмыш толшо-влаклан чын кочмо нерген каҥашым пуэм. Иктаж чер улмо годым кочкыш рационым вашталташ темлем. Организмыш кӱлешан витамин-влак логалышт манын, диете деч поснат илаш лиеш. Паксасаскам, емыжым кажне кечын кочман. Тӱрлӧ шӱраш, шӱр, макарон, муно, кол, шыл гыч кочкышым ямдылаш тыршыза. Кушкыл ӱйым ойырыза. Майонезым ӱмбал дене вашталтыза, але шке гыч ыштыза. Кунар пайдале кочкышым кочкат, организмыш тунар шукырак кӱлешан витамин пура. Чыла тиде таза капыште таза чоным кушта.
– Пытартыш жапыште йоча-влак утларак тӱрлӧ фаст-фудым, шере кочкышым, чипсым кочкыт.
– Мом кочмо шотышто койышым ме йочан изи улмыж годымак шыҥдарышаш улына. Йоча тӱрлӧ фаст-фудым, чипсым коклан-коклан гына кочкеш гын, организмлан эҥгек ок лий. А тушто улшо трансжир-влак организмыште улшо пайдале витамин-влакым шӱкен луктыт.
– Могай ой-каҥашым пуэда?
– Кочкын илашлан огыл, а илашлан кочса. Тиде ой-каҥаш йоча-шамычланат, ача-ава-влакланат келшен толеш.
Е.ИВАНОВА мутланен.
