Шун гыч кӱмыж-совлам, атышєрым шукерте ожно ненчаш тӱҥалыныт. Нуным кочкышым, вӱдым опташ кучылтыныт, тӱрлӧ арверым аралаш йӧнан лийын. Археолог-влак кувшиным, кӧршӧкым, модышым да молым калыкын ожно илыме верлаште кызытат муыт. Кажне кундемын арверыштыже ойыртемалтше да шкешотан тамга лийын.
Шун гыч тӱрлӧ арверым еҥ-влак тачат ненчат. Пашам гончар оҥго куштылемда. Тудым IX курымышто шонен луктыныт. Мастарын шӧртньӧ кидыштыже тыглай шун моклака тӱрлӧ арверыш, скульптурыш, сӧрастарыше ӱзгарыш савырна.
Марий тамган арверым Йошкар-Оласе «Дом солнца» студийыште тыршыше Р.А.Турбинан пашаштыже ужаш лиеш. Тудо туныктышо, сӱретче, керамист да шун гыч арверым ненчыше мастар. Регина Альбертовнан пашаже-влак ойыртемалтше, марий тамга, пӱртӱс дене кылдалтше улыт. Марий философий шӱлышан ӱзгар-влак авторын чон шижмашыжым, поянлыкшым почын пуат.
Регина Альбертовна йоча-влаклан тӱрлӧ мастер-классым эртара.
– Шун – пушкыдо пӱртӱс материал. Туддене ненчаш куштылго, – ойла мастар еҥ. – Шонымо арверым йоча-влак писын да куштылгын ыштен кертыт. Сандене ӱдыр-рвезе-влаклан моткоч келша. Ме кӱмыжым, кружкам, вазым, кувшиным, модыш-влакым ямдылена. Гончар оҥго дене пашам ыштена.
– Гончар оҥго дене пайдаланыме годым могай-гынат секретым палыман, очыни? – рашрак умылаш тыршем.
– Гончар оҥго дене пайдаланыме годым чын шинчыман. Кынервуй дене пулвуйыш эҥертыман, кап дене изиш ончыкырак тайналтман. Шуным оҥго покшек пыштыман да варыман. Тыгодым шуным конус семын кӱшкӧ эркын нӧлтыман. Сайын варымеке, арверым ышташ тӱҥалман. Парня дене эркын темден, келшыше формым оҥгыштак келыштарыман. Шун дене пашам ыштыме годым чытыш кӱлеш да тӱткырак лийман, – умылтара Регина Альбертовна.
Шунышто йыгыжге пуш, чия уке. Арверым чиялташ акрилым але посна келыштарыме чиям кучылтыт. Сандене ны шун, ны чия йоча-ваклан эҥгекым огыт кондо. Ненчыме годым ӱдыр-рвезе-влакын парня лывыргылыкышт вияҥеш. Нуно икверыште шинчаш, колышташ тунемыт. Тӱрлӧ чиям кучылтын чиялтыме годым ушыштышт сылне сӱрет шочеш. ™згарым моторынрак сӧрастараш тыршат. Тыгак мӧҥгыштӧ шке гыч модышым ышташ кумылышт лектеш.
Грек йылме гыч керамике («keramos») шун манын кусаралтеш. Эн ончыч ӱзгарым тыглай шун гыч ненченыт гын, варажым тӱрлӧ тӱсаным кучылтыныт. Арверым тулеш когарташ тунемыныт. Тыге керамике ӱзгар «шочын». Тӱрлӧ тамгам, сӱретым келыштарен, оҥайракым да моторракым ыштеныт.