Химий предмет школышто ик эн нелылан шотлалтеш. Тудым кажне йоча умылыжо манын, туныктышылан кугу мастарлык кӱлеш. У Торъял школышто химийым туныктышо Л.Э.Глушкова шочынак – туныктышо. Тудын помышыж гыч лекше ятыр ӱдыр-рвезе медицине корным ойырен. Эсогыл южышт Москосо кӱшыл тунемме тӧнежыште шинчымашым погат.
Лилия Эриковна коло индеш ий ончыч шочмо школышкыжо пашам ышташ толын. Тиде жапыште икмыняр тукымлан келге шинчымашым пуэн, кугу лектышышке шуын. У Торъял школышто химий предметым келгын туныкта, 10-11-ше класслаште тунемше-шамычлан ешартыш курсым вӱда. «Ты корно дене каяш кумылан-влак ожнысо семынак ятырын улыт мо?» – йодым.
– Икмыняр ий ончыч пеш шукын лийыныт. Пытартыш ийлаште шагалемыныт. Шагалын улыт гынат, келге шинчымашым налаш шинчашт йӱла. Кугыжаныш экзаменым сайын кучаш ончылгоч ямдылалтыт. Кугу шонымашке шуаш манын, кажне кечын изирак ошкылым ыштат, ончыко ӱшан дене каят. Мый нунын дене моткоч кугешнем, – ойла Лилия Эриковна.
Школышто химий предметым келгын тунемаш чыла йӧн уло. Чыла лабораторный, практике пашам план почеш эртарат. Тидын шотышто лаборант Г.Н.Речкина моткоч полша. Ешартыш курсышто гын эшеат келгын шымлат. Тылеч посна Л.Глушкова тӱрлӧ оҥай методике дене пайдалана. Кажне йоча ойыртемалтеш, темым куштылгын але йӧсынрак умыла. Садлан туныктышо личностно-ориентированный йӧным кучылтеш. Тунемше кужу жаплан шарнен кодшо, тӱрлӧ металлым мотор сӱретыште ужшо манын, презентацийым ямдыла.
Школышто налме келге шинчымаш олимпиадылаште уш-акылым тергаш да сеҥышыш лекташ полша. Лилия Эриковнан тунемшыже Григорий Ложкин 2021 ийыште химий дене всероссийский олимпиадыште призёр лийын. Кызыт тудо М.В.Ломоносов лӱмеш Москосо кугыжаныш университетыште тунемеш. Тыгак Российысе шанче академийыште пашам ышта, ятыр шымлыме пашам воза. Моло тунемше-влакат, олимпиадын районысо йыжыҥыштыже сеҥышыш лектын, республикыште таҥасат. ™маште 9-ше классын тунемшыже Анастасия Мамаева уш-акылжым терген да кумшо верыш лектын.
Ӱдыр-рвезе-влак школыштак проект пашалан тунемыт, форум ден конференцийлашке ушнат да сеҥыше лийыт.
– Сандалык, холодильникысе пакчасаска ден емыж-саска да моло теме дене проект пашам возат. Нуно увер дене веле огыл палдарат, икмыняр опытым эртарат, келгын шымлат. Ӱдыр-влаклан косметикым лончылаш оҥай. Рвезе-шамыч, мутлан, химий батарейым шке погат, – ойла Лилия Эриковна.
Л.Э.Глушкова шке предметшым моткоч йӧрата да сайын пала, садлан тунемшыже-влакымат кумылаҥден да ончыко вӱден мошта. Лилия Эриковналан пашаштыже лектышым, сеҥымашым тыланена.
Снимыште: Л.Э.Глушкова – тунемшыже-влак Иван Новосёлов, Юлия Макарова, Мария Домрачева дене пырля.
